K­r­i­z­ ­D­ö­n­e­m­i­n­d­e­ ­H­a­t­ı­r­l­a­m­a­k­t­a­ ­Y­a­r­a­r­ ­V­a­r­:­ ­T­ü­r­k­i­y­e­­d­e­k­i­ ­T­w­i­t­t­e­r­ ­T­r­e­n­d­l­e­r­i­n­i­n­ ­Y­a­r­ı­s­ı­ ­S­a­h­t­e­!­ ­İ­ş­t­e­ ­K­a­n­ı­t­ı­

Zamanla hayatımızla özdeşleşen bu platformlar, güçlendikçe kitlelerin yönetimi gibi farklı ve kötü amaçlar için de kullanılıyor, bunu zaten biliyoruz. Ancak Türkiye'deki sosyal medya trendleri, özellikle artık "ana akım" haline gelen Twitter söz konusu olduğunda işin rengi biraz daha değişiyor..

İsviçre’nin Lozan şehrinde bulunan İsviçre Federal Teknoloji Enstitüsü (EPFL), 2015 ile 2019 yıllarını kapsayan ve Türkiye üzerine odaklanan bir araştırma gerçekleştirdi. Araştırmanın sonuçları Nisan 2021'de yayınlandı, biz de son gündemleri baz alarak bu haberin önemli olduğunu düşünerek güncelledik.

Twitter’ın etiket (#) üzerine kurulu trend sistemi, belirli bir zaman aralığında en çok paylaşılan konuları, sözleri veya popüler etiketleri alıp liste haline getiriyor ve kullanıcılara bu listeyi sunarak güncel konulardan haberdar olunmasını sağlıyor. Teoride oldukça masum görünen bu sistem ne yazık ki, araştırmalara göre yıllarca kötü amaçlar üzerine kullanıldı ve daha kötüsü, kullanılmaya devam ediyor.

Araştırmadaki görevlilerden Tuğrulcan Elmas; Türkiye’deki trendlerin yüzde 47’sinin, küresel trendlerin ise yüzde 20’sinin sahte olup botlar tarafından oluşturulduğunu açıkladı. Elmas, 2015 yılının Haziran ayından 2019 yılının Eylül ayına kadar 108 bin bot hesabın ortaya çıkarıldığını da ekledi.

Açıklamalara göre bu bot hesapların içinde hem anlaşmalı kişiler hem zararlı bir yazılımı telefonuna indirmiş olan bireyler hem de gerçek kişilerin bilgilerini kullanan sahte hesaplar bulunuyor. Bu kişilerin, hesaplarının trendleri manipüle etme amacıyla kullanıldığından haberleri olmuyor. Haberleri olduğunda da ne yapacakları konusunda bilgileri olmuyor. 

Kumar reklamları, yanlış bilgi sunan kampanyalar, politik sloganlar ve savunmasız topluluklara karşı yapılan nefret söylemleri, başlıkların arasında en yaygın olanlardan.

Araştırmadaki bir diğer yazar Rebekah Overdorf’un açıklamalarına göre Twitter trendleri oldukça fazla ilgi çektiği için bu durum, oldukça büyük sorunlara yol açabilir. Overdorf, açıklamalarında örnek olarak trendlerde yer almış olan sahte #SuriyelilerDefolsun etiketini gösteriyor ve medyada büyük tartışmalara yol açmış olan bu etiketin tamamen manipüle amaçlı oluşturulduğunu belirtiyor.

Açıklamalara göre araştırmacılar, Twitter ile iki kere iletişime geçti. İlkinde herhangi bir değişiklik yapmayı reddeden Twitter, ikinci aşamada araştırmacıların göndermiş olduğu mail’lere cevap vermedi. Elmas’ın sözlerine göre sorun hâlâ devam etmekte. Yani manipüle amaçlı açılan trendler hâlâ varlığını sürdürmekte ve Twitter trend algoritmasının bu savunmasızlığı düzeltilmedikçe sahte trendler, aynı yöntemlerle var olmaya devam edecekler. Araştırmanın tamamına buradan ulaşabilirsiniz.