Her zaman söylediğimiz gibi vücudumuz sayısız küçük parçadan oluşan ve bunlar sayesinde tıkır tıkır çalışan bir makine gibidir. Örneğin nefes yoluyla aldığımız oksijen kırmızı kan hücreleri sayesinde vücudumuzun en uç noktalarına kadar taşınır. Pek çok kişi bilmez ama bu hücrelerin işlevini yerine getirmesi için demir minerali gerekmektedir ve bu demiri depolama, salgılama görevi ise ferritin adı verilen bir protein kompleksine aittir.
Halk arasında demir deposu olarak da adlandırılan ferritin protein kompleksi, tam anlamıyla bir depo gibi çalışmaktadır. Vücudumuza giren demir mineralini alır, depolar ve gerektiği zamanda kullanılmasını sağlar. Bu nedenle ferritin eksikliği demek, aynı zamanda vücudumuzda demir eksikliği var demektir. Kan tahlilinde karşılaştığımız ferritin nedir, düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir gibi merak edilen soruları gelin tüm detaylarıyla inceleyelim.
Ferritin; karaciğerimizde, kemik iliğinde, bağışıklık sistemi hücrelerinde ve az da olsa dolaşım sistemimizde bulunan bir tür protein kompleksidir. Ferritin protein kompleksi vücudumuzda bulunan demir mineralini depolar ve gerektiği durumlarda salınmasını kontrol eder. Her bir ferritinde yaklaşık 4500 demir molekülü depolanabilir.
Derin bir nefes alarak vücudunuza belirli miktar oksijen girmesini sağladınız. Bu oksijen bir tür kırmızı kan hücresi olan eritrosit tarafından vücudun en uç noktalarına kadar taşındı. Eritrosit ve diğer pek çok hücrenin çalışması için demir gerekli. İşte bu gerekli demir ferritin olarak adlandırdığımız protein kompleksinde depolanır ve onun tarafından salınır. Bu nedenle kan tahlili sonuçlarında ferritin değeri üzerinden vücudun demir oranına bakılır.
Kan tahlilindeki ferritin değeri kişinin yaşına, cinsiyetine ve o anki durumuna göre değişiklik gösterebilir ancak ortalama, ideal bir değerden bahsetmek gerekirse yetişkin kadınlarda 20 - 200 ml / ng, yetişkin erkeklerde ise 20 - 500 ml / ng referans kabul edilen ferritin değer aralığıdır. Kadınlarda bu oranın düşük olması normal kabul edilen bir durumdur çünkü her ay düzenli gerçekleşen regl döngüsü nedeniyle ferritin yani demir kaybı yaşanmaktadır.
İdeal kabul edilen referans aralığının altında görülen ferritin değeri, ferritin düşüklüğü olarak adlandırılır. Yukarıdaki nedenlerden de anlaşılacağı üzere biyolojik yapıları nedeniyle kadınlarda ferritin düşüklüğü görülme olasılığı çok daha yüksektir ama erkeklerde de görülmesi mümkündür.
Ferritin düşüklüğü yaşayan kişilerde görülen belirtilerden bazıları bu şekilde. Elbette tüm bu belirtiler kesin olarak ferritin düşüklüğüne işaret etmez ama bunların birini ya da birkaç tanesini aynı anda yaşıyorsanız şüphelenmeniz de yarar var.
Öncelikle ferritin düşüklüğü yaşadığından şüphelenilen kişiden kan tahlili alınır ve durum görülür. Daha sonra bu durumun neden olduğu bir hastalık varsa bunun tedavisine başlanır. Eğer bir hastalık kaynağı yoksa demir takviyesi verilir. Ferritin düşüklüğü yaşayan kişilerin diyetinde şu gıdaların olması önerilir;
İdeal kabul edilen referans aralığının üstünde görülen ferritin değeri, ferritin yüksekliği olarak adlandırılır. Düşüklüğünden farklı olarak ferritin yüksekliğine çoğu zaman bir hastalık neden olmaktadır. Bu nedenle sık görülmese bile karşılaşıldığı zaman ciddiye alınması gereken bir durumdur.
Ferritin yüksekliği yaşayan kişilerde görülen belirtilerden bazıları bu şekilde. Elbette tüm bu belirtiler kesin olarak ferritin yüksekliğine işaret etmez ama bunların birini ya da birkaç tanesini aynı anda yaşıyorsanız şüphelenmeniz de yarar var.
Öncelikle ferritin yüksekliği yaşadığından şüphelenilen kişiden kan tahlili alınır ve durum görülür. Daha sonra bu durumun neden olduğu bir hastalık varsa bunun tedavisine başlanır. Vücuttaki demirin azalması için kan bağışı önerilir. Gerekirse çinko ve magnezyum takviyesi verilebilir. Ferritin yüksekliği yaşayan kişinin bir süre kahve, yeşil çay ve kalsiyum açısından zengin besinler tüketmesi de önerilebilir.
Ferritin değeri yani kanınızdaki demir oranı kan tahlili ile görülen bir değerdir, bu nedenle kendi kendinize bunu anlamanız biraz zor ama vücudunuzu iyi tanımalı ve normal olmayan belirtileri sık sık hissetmeye başladığınızda en yakın sağlık kuruluşuna giderek uzman bir hekime muayene olmanız öneriliyor.
Vücudumuzun demir deposu olarak da adlandırılan ferritin nedir, düşüklüğü ve yüksekliği ne anlama gelir gibi merak edilen soruları yanıtladık. Anlattıklarımız yalnızca bilgilendirme amaçlıdır. Tüm sağlık konularında olduğu gibi ferritin değeri hakkında da en doğru ve size özel bilgiyi uzman bir hekimden almanız gerektiğini unutmayın.