Türkiye'nin özellikle de son birkaç yıldır sürekli konuştuğu konulardan bir tanesi, hiç şüphesiz dolar. Bugün dünyanın en güçlü para birimi olarak kabul edilen dolar, her sektörde belirleyici olması nedeniyle hayatımız için kritik bir önem arz ediyor. Neticede bugün bir şekilde ithal ettiğimiz ürünler ya da üretim yapmak için zorunlu olarak satın almak durumunda olduğumuz hammaddeler ancak dolarla satın alınabiliyor. Peki hayatımızı doğrudan etkileyen doların tarihini, ismini ve sembolünün nasıl bugüne geldiğini hiç merak etmiş miydiniz?
Dolar kelimesinin tarihini irdeleyen araştırmacılar, bu ismin kökenlerinin 16. yüzyıla dayandığını tespit ediyor. Bugünün Çekya'sı olan, o yıllarda ise Bohemia olarak isimlendirilen bölgede gümüşten yapılmış olan sikkeler bulunuyor. Bölgede alım satım yapılmasını sağlayan bu sikkelerin ismi ise "thaler". O dönemlerde yaşayan insanlar, gümüş sikkelerin üretildiği şehir olan "Joachimsthaler" ismini kısaltarak, o dönemin parasına böyle bir isim vermeyi tercih etmişler. Peki bu sikkeler, nasıl oldu da ABD'ye giderek dolar halini aldı?
Tarihle arası iyi olanların bileceği üzere bugün ABD dediğimiz yer, aslında "Kızılderili" olarak isimlendirdiğimiz insan grubunun anavatanıydı. Ancak Kristof Kolomb'un Amerika'yı keşfetmesi üzerine o dönemlerde yaygın olan sömürgecilik anlayışı, İspanya, İtalya, Britanya ve Portekiz gibi sömürge devletlerinin iştahını kabarttı. Bunun üzerine Amerika Kıtası'na insan gönderip koloniler kurmaya başlayan ülkeler, bugünkü ABD'nin kurulmasını sağlıyor. İşte "Thaler" isimli gümüş sikkeler de Amerika'ya giden tüccarlar ile kıtaya ulaşıyor. Daha sonra da toplumların oluşmasını sağlayan doğal unsurlardan olan dilin değişmesi, yılların thalerini "dolar" haline getiriyor.
Aksel Ceylan'ın yaptığı paylaşıma göre dolar kelimesinin kökenine ilişkin hikaye net. Ancak sembol konusunda farklı teorilerin bulunduğunu paylaşan sanat direktörü, bu konuda üç teorinin öne çıktığını ifade ediyor. Bu teoriler, "United States" ibaresi, İspanya kökenli para birimi "peso" ve "İspanya Hanedanlık Arması" olarak karşımıza çıkıyor. Ceylan'a göre bu üç teoriden en yaygın olanı, İspanya Hanedanlık Arması ile ilgili.
United States ibaresi, bizlerin Amerika Birleşik Devletleri derken kullandığımız "Birleşik Devletler" anlamına geliyor. Doların sembolünün nereden geldiğiyle ilgili ilk teoriye göre bu iki kelimenin ilk harfleri alınarak üst üste konmuş. Yıllar içerisinde sadeleştirilen sembol ise nihai halini almış.
Dolar sembolünün çıkışıyla ilgili ikinci teoriye göre Amerika'da yaşamaya başlayan İspanyollar, o dönemlerde kullandıkları para birimi olan pesoları da yanlarında götürüyorlar. Dönemin tüccarları ise bu paraları işlemeye çalışırken pesonun simgesini oluşturan P ve S harflerini üst üste yazmaya başlıyorlar.
Dolar sembolüyle ilgili en yaygın inanışın üçüncü teori olduğunu söyleyen Aksel Ceylan, bugünkü sembolün İspanya Hanedanlık Arması'ndan gelmiş olabileceğini söylüyor. Yukarıdaki fotoğrafta da görebileceğiniz üzere İspanya Hanedanlık Arması'nın kenarlarında, kumaş benzeri bir nesneyle sarılı bir sütun görülüyor. İşte bu görüntünün doların bugünkü sembolüne çok benziyor oluşu, dolar sembolünün bu armadan esinlenmiş olabileceğini düşündürüyor.
Peki size göre dolar sembolünün bugünkü halini almasına dair bu üç teoriden en mantıklı olanı hangisi? Fikir ve düşüncelerinizi bizimle paylaşabilirsiniz.