S­i­l­i­k­o­n­ ­V­a­d­i­s­i­’­n­i­ ­S­i­l­i­k­o­n­ ­V­a­d­i­s­i­ ­Y­a­p­a­n­ ­6­ ­T­a­r­i­h­i­ ­O­l­a­y­

Pek çok kişi için Silicon Valley teknolojinin başkentidir. Tabii ki Silikon Vadisi bir günde kurulmadı. Bard College’da tarih bölümünde yardımcı profesör olan Jeanette Estruth, Silikon Vadisi’nin geçmişinde önemli yer tutan olayları tek tek sıraladı. “Kökeni tamamen hükûmetle ilgili” diyen araştırmacı, özellikle 2. Dünya Savaşı ve sonrasında bölge üniversitelerine yapılan yatırımların etkili olduğunu söylüyor. Estruth, insanların bölgeden bahsederken altyapıyı düşünmediklerini söylerken bölgedeki yerleşimlerin ve San Jose Havalimanı’nın büyük faydası olduğunu belirtiyor.

Elizabeth Warren’ın büyük teknoloji firmalarını parçalama teklifinin ve Mark Zuckerberg’ün sürekli ifadeye çağrılmasını sık sık haberlerde görüyoruz. Peki Silikon Vadisi nasıl bu kadar büyüdü?

2. Dünya Savaşı, oldukça korkunç sonuçları olan bir olay olsa da o dönemde bilimsel çalışmaların sayısı epey artmıştı. Bu araştırmaların pek çok sonucu var ve bunlardan biri de Silikon Vadisi. O dönemdeki araştırmalarda altyapısı yapılan Silikon Vadisi, daha sonrasında yaşanan Soğuk Savaş döneminde de gelişmeye devam etti. Soğuk Savaş’ın en önemli alanlarından biri de teknoloji alanındaydı. Stanford ve UC Berkeley gibi okullar bu dönemde öne çıktı. 

O dönemde çalışmalar yapmak ve teknoloji alanında iş bulmak isteyenler bölgeye taşındı. Asya’da savaşmaya gidecek olan askerler de bu bölge üzerinden taşındı ve geri gelebilenler de bu bölgeye yerleşmeyi seçti. 

Palo Alto’yu bugün havada duran bir tavana benzeyen ana giriş bölümüyle meşhur Steve Jobs tiyatrosunun olduğu yer olarak biliyoruz. Palo Alto’da Leland Stanford Jr.’ın izlerini görmek mümkün. 

2. Dünya Savaşı sonrasında bütçe krizi yaşamaya başlayan Stanford, Palo Alto’ya taşınmaya karar verdi. Bu taşınmanın nedeni ise bu bölgenin satılamayacağına inanılmasıydı. Temel olarak bölge, yeni girişimlere kiraya verildi ve öğrenci şirketlerine yer açmak için kullanıldı. Böylece gelir elde edilirken teknoloji şirketleri de bir merkeze toplanmış oldu. 

1980’lerde Silikon Vadisi’nin adı duyulmaya başlamıştı. Japonya’nın ABD ile olan teknoloji yarışında bölgedeki şirketler önemli hâle geldi. Onların rahat hareket edebilmesi ve hem farklı pazarlara hem de müşterilere ulaşabilmesi için hızlı bir ağ kurulması gerekiyordu. Bunu da uçaklar sağlayacaktı.

Küçük havalimanı büyütüldü, Asya’dan gelecek jumbo jetleri de karşılayabilecek ve ağırlayabilecek hâle getirildi. Bu olay, San Jose’nin teknoloji sektörünü koruma altına aldığını gösteriyordu. San Jose, gücünü bu sektöre bağladı. 

Yıl 1957. Shockley Semiconductor adlı firma, piyasanın hâkimi ve bir noktada da sektörü ezen bir yapı. “Sekiz hain” olarak adlandırılan sekiz kişi, bu firmayı terk edip kendi firmaları olan Fairchild Semiconductor’u kurdu. 

Bu firma, kısa sürede sektörün lideri oldu ancak sadece lider olmakla kalmadı. Yeni teknoloji firmalarını da “daha küçükken ezmek” yerine onları koruyup kollamaya, yeni firmaları desteklemeye karar verdiler. Bildiğimiz anlamdaki start-up programlarını yürütmeye başlayan firmadaki sekiz kurucu, bugün dünyanın en önde gelen teknoloji firmalarıyla o veya bu şekilde bağlantılılar. Bu firmalara Intel ve AMD gibi şirketler de dâhil. “Fairchildren” (adil çocuklar) olarak adlandırılan bu ekibin hareketi, bölge için önemli bir değişiklik oldu. Silikon Vadisi’nde artık daha yeni, daha girişimci bir nesil ipleri eline alıyordu. 

Mark Zuckerberg’ü herkes tanıyor. Facebook CEO’su geçtiğimiz yıl ABD Kongresi önünde ifade vermişti. O dönemde büyük tartışma çıkmıştı. Öncelikli olarak ABD seçimlerine Rus müdahalesinde bir rolü olup olmadığı sorgulanan Zuckerberg, açıklamalar yapmıştı. 

Bu olay da teknoloji firmaları arasında yeni bir dönemin başlangıcı olarak gösteriliyor. Artık teknoloji firmaları, yaptıkları hareketleri açıklamak durumundalar. Estruth’a göre bu olay yeni çağın şafağını simgeliyor. 

Elizabeth Warren’ın teklifinin sonuçlarının ne olacağı bilinmiyor. Bu teklif bir dönemi bitirip bir dönemi başlatabilir. Facebook CEO’su Mark Zuckerberg, tasarıyı “Facebook’un varlığını riske atabilecek” bir öneri olarak gördüğünü belirtmişti. Görünüşe göre Warren’ın teklifi çok şeyi değiştirecek.