İ­r­a­n­,­ ­D­r­o­n­e­­l­a­r­l­a­ ­P­r­o­t­e­s­t­o­c­u­ ­A­v­ı­n­d­a­:­ ­T­e­k­n­o­l­o­j­i­,­ ­N­a­s­ı­l­ ­O­l­d­u­ ­d­a­ ­M­a­s­u­m­ ­H­a­y­a­t­l­a­r­ı­ ­G­e­r­ç­e­k­ ­B­i­r­ ­D­i­s­t­o­p­y­a­y­a­ ­M­a­h­k­u­m­ ­E­t­t­i­?­

Parmak izi, yüz hatta iris tanıma, dronelar, vatandaş puanlama sistemleri, internet kısıtlamaları, yasaklar, konum takipleri, sosyal medya propagandaları, yalan haber servisleri ve daha fazlası. 

Teknoloji bir yandan hayatımızı kurtarırken, bir yandan insan hakları ihlallerine yol açan ve kimi devletlerin kötüye kullandığı yanlarıyla geleceğin ne kadar karanlık olabileceğini hatırlatıyor. Son yıllarda artan uygulamalarla teknolojinin 'güçler' tarafından kötüye kullanımının bizi nasıl bir distopyaya hapsetmeye başladığına örnekler üzerinden göz atalım.

Dünya üzerinde pek çok ülkede Facebook, Twitter, Instagram gibi platformlar yasaklılar listesinde. İşi bambaşka bir boyuta taşıyıp koca ülkeye internet kısıtlaması getirenler bile var. 

Yıllar içerisinde farklı gündemlere bağlı olarak ülkemizde de farklı yasaklarla karşılaştık. Bu yasaklar kalıcı olmasa da, yaşandığı dönemde büyük tartışmalara neden olmuştu.

Bu konu büyük tartışmalara sebep olsa ve pek çok teknoloji devi 'yalnızca gerekli durumlarda' veri paylaştığını söylese de, hükümetler teknoloji şirketleri üzerinde baskı kurarak 'kişisel veri gizliliği' ihlaline yol açacak olsa bile verilerimize ulaşabiliyor.

Hukuki engellere takılan hükümetler ise yeni gereklilik maddeleri yaratarak 'bize bu bilgileri vereceksiniz' demenin türlü yollarını buluyor. 

Telegram gibi veri gizliliği ile öne çıkan uygulamalar bile sık sık talep edilen verileri gerekli koşulları sağlamamasına rağmen hükümetlere sunmakla suçlanıyor. Facebook'un FBI'a sürekli veri sağladığı, Twitter'ın benzer adımlar attığı yıllar içinde çıkan türlü haberlerle tekrar tekrar ortaya konuyor. 

Huawei de bu konuda büyük tartışmalara dahil olan şirketlerden biri. Şirket her ne kadar kabul etmese de Çin hükümetine veri sağladığı iddiaları uzunca dönem gündemi meşgul eden konulardan biriydi.

Aslında, tüm dünyada her yerde karşımıza çıkabilen kameralar biz farkında olmasak da bunu sürekli yapıyor. Her adımımız her an takip ediliyor.

Dünyanın pek çok ülkesinde sosyal medyada yapılan tüm paylaşımlar takip ediliyor ve suç olarak nitelendirilerek cezalandırılıyor. 

Son dönemde ülkemizde de benzer bir tartışma yaşanıyor. 'Sosyal medya yasası' tartışmaları devam ederken yeni bazı maddeler 'sansür etkisi yaratacağı' ve 'ifade özgürlüğüne engel olacağı' yönünde eleştiriler aldı.

İran'da devam eden protestolar, teknolojinin günümüzde nasıl her şeyle iç içe geçtiğinin en çarpıcı örneklerinden biri. Sosyal medyada güçlenen protestolar, dronelarla korku atmosferi oluşturulup bastırılmaya çalışılıyor. 

Seslerini duyurmak için ellerindeki tek koz olan sosyal medyayı kullanan İranlılar, dronelarla fişlenip ardından tutuklandıkları kendi ülkelerinde, idamla cezalandırılıyorlar. 

Nineteen Eighty-Four - 1984 filminden bir sahne (1984)

İsteğimizse tüm bunların son bulması. Ancak ne yazık ki iyimser olmak tüm bunlar yaşanırken çok zor...