Çok eski zamanlarda, fotoğraf makinelerinden bile önce, yapılan insan çizimlerinde gülümsemelerin inanılmaz oranda nadir olduğunu görürüz. Bu, daha sonradan karşımıza çıkan fotoğrafçılıkta da fark edebileceğimiz derecede yaygındı. Öyle ki herhangi bir mutluluk ibaresi göstermeyen yüzler yüzünden çoğu kişi, eski dönemlerde yaşayanların tamamını mutsuz sanabiliyor.
Fakat iş pek de düşündüğümüz gibi değil. İnsanlar (fotoğraf makinesinin ilk ortaya çıktığı) 1800 yıllarında da günümüzdeki gibi mutluydu. Peki o zaman neden bu mutluluğu fotoğraflara aktarmadılar? Gelin birlikte bakalım.
“1800’lü yıllarda insanlar mutluydu” cümlesini günümüzdeki mutlulukla bağdaştırmak gerek. Ülkelerin belli sorunları, savaşlar, krizler vb. olabilir fakat bunlar, gülümsemek gibi doğal bir tepkiyi ortadan kaldıramaz.
Çünkü gülmek bir tepkidir; sürekli yüzümüzde taşıdığımız bir ‘ifade’ değil.
Buradan sonrasında basitten karmaşığa doğru ilerliyor olacağız.
Fotoğrafın çekilme süresi 1850’lere kadar birkaç saniyeye düşmüştü bile. Bunun öncesinde uzun süreler boyunca gülümsemek zorlamış olabilir.
Fakat bu, o kadar köklü bir sorun olsaydı, dediğimiz gibi 1850’lerde bu durum aşılmış olurdu.
1800’lerde elbette herkes kir içinde geziyordu demiyoruz. Fakat hijyen anlayışı günümüzden oldukça farklıydı. Bu sebeple çoğu kişinin dişleri pek de estetik görünmüyordu.
Hayır elbette. Fakat bu durumun yaygın olması toplumda hoş görüldüğü anlamına gelmiyor. Açık alanlarda sesli ve dişleri gösterecek şekilde gülmek hoş görülmüyordu.
Ama hepimizin bildiği üzere, dişlerimizi göstermeden de gayet net bir şekilde gülebiliriz.
Bu soruya net bir şekilde cevap veremeyiz fakat en büyük ihtimali sizlerle paylaşalım.
Günümüzde, anında fotoğraf çekebilen telefonlarımız var. Bu sayede istediğimiz anı istediğimiz şekilde yakalayabiliyoruz.
Tek düşüncemiz hafıza oluyor fakat o da yedeklemeler gibi çözümlerle halledilebiliyor.
Bu zamanlarda fotoğraf, şanslı (zengin) olanların ulaşabildiği bir imkândı. Ek olarak; çekilen bu fotoğraflar, hatırlanması istenen kişiler için bir anıt niteliği taşıyordu.
Belki de hayatınız boyunca sadece bir kez elde edebileceğiniz bu imkânı da o zamanlarda gülerek harcamak istemezdiniz.
Yani olabildiğince ciddi ve güzel görünmeye çalışırdı çoğu kişi. Özellikle de tarihi açıdan önemli kişiliklerin portrelerinde bunu görebilirsiniz. Varlıklı aile üyelerinde de bu tutum vardı.
Yani bir bakıma kendilerini ölümsüzleştirmiş oluyorlardı.
Bunu yanlış anlamayın. Zira günümüzde bile toplum içinde sesli kahkahalar atmak pek de hoş karşılanmayabiliyor, ki her ülkede bu böyle.
Sadece önceki zamanlarda bu durum daha yaygın ve köklüydü. Öyle ki çok fazla gülen kişiler zihinsel rahatsızlıklarla bağdaştırıldığı için çoğu kişi böyle bir izlenim yaratmamaya çalışıyordu.
Tüm bunlar, insanların fotoğraflarda çoğunlukla gülmemesini açıklıyor.
Sadece büyük fotoğraf stüdyoları insanları belli bir şekilde durmaları için yönlendirdiğinden standart oymuş gibi görünüyor. Burada da alışkanlıkların etkisini görüyoruz.
Örnek olarak üstteki fotoğrafa bakabilirsiniz.
Yaygın olarak baktığımızda kabaca 1900’lerden itibaren 1910’lara, 20’lere ve bu şekilde gerisine gidildiğinde, zaman içinde fotoğraflarda gülmenin yaygınlaşması göze çarpıyor.
Şirketin elde taşınabilir fotoğraf makinelerini (ilki 1888’de) üretmesinin ardından insanların lüks olarak gördüğü bu deneyim halk içinde yaygınlaştı.
Bu sayede “hayatım boyunca çekeceğim tek fotoğrafım bu olacak” anlayışı da yavaşça ortadan kalktı ve insanların gülmeme konusundaki endişeleri de fotoğraflardan görülebileceği üzere silinmeye başladı.
Türk Diorama Sanatçısı İsmail Kuş'un Detaylarına ve Gerçekçiliğine Hayran Kalacağınız Eserleri
Düşüncelerinizi yorum kısmında paylaşabilirsiniz.