Küçükken, hepimiz sokakta top oynadığımız sırada veya okulumuzun çevresinde garip kameralı abileri, ablaları görmüşüzdür. Hatta bazılarımız bu insanlara poz vermiş bile olabiliriz. Fakat ne o alet bir kamera, ne de başındaki insanlar kameramandı.
Kimilerimiz için yıllar almış olabilir, aslında onların kamera olmadığını anlamak. Kameraya benzeyen bu aletlerin ismi ‘’total station‘’ olarak adlandırılıyor. Fakat bunun yanında harita mühendislerinin kullandığı birçok cihaz var. Bu cihazlardan da bahsedeceğiz ama öncelikle harita mühendisliğinin ne olduğuna bir göz atalım:
Dünyamız üzerinde çeşitli ölçümler yapan ve bu ölçümlerin sonucuna göre planlar ve haritalar hazırlayan insanlara harita mühendisi deniyor. Sadece ölçümler yetmiyor, harita mühendisi olan bir kişinin birçok hesaplama yapması da gerekiyor aynı zamanda.
Harita mühendisi dediğimizde aklımıza çizilen haritaların gelmesi çok normal, ancak harita mühendisinin birçok görevi var. Dışarı çıktığımızda çevremizde gördüğümüz birçok unsur (yollar, kaldırımlar, parklar) ve daha nice yapıların yapılmasında, harita mühendislerinin büyük katkısı olduğu söylenebilir.
Bu soruya tek bir cevap vermek yanlış olur, çünkü harita mühendisleri aslında beklemediğiniz kadar çok alanda varlar. Bu işlerden bazılarını yukarıda liste halinde verdik.
Bu tür yapılarda nizam ve dayanıklılık gerçekten büyük önem taşıyor. Zemin ölçümlerinde ve zeminin el verişliliğinde harita mühendislerinin yaptığı matematikten yararlanılıyor.
Coğrafya kitaplarımızdaki haritayla alakalı gördüğümüz çoğu bilgiye bu mühendisler sayesinde erişebiliyoruz. Örnek verecek olursak siyasi haritalar, fiziki haritalar bu haritaların ölçeklendirilmesi, küçülüp sınıflarımıza kadar girmesi tamamen harita mühendisleri sayesinde gerçekleşiyor.
Evimizin ve sahip olduğumuz arsalarını sınırları haritacı dediğimiz harita mühendisleri tarafından çizilip belgenebiliyor. Bu tür çizimler daha çok bölgesel ve kişiye ait bölgeler oluyor. Metre karesinden üzerine inşa edilen binanın sınırlarına kadar yine harita mühendisleri bu çizimi yapıyorlar.
Son zamanlarda artan imar çalışmalarında en çok önem verilen konulardan ikisi depreme karşı dayanıklı olması ve tabii ki nizam. Bu tür yapılarda harita mühendisleri, imar bölgesinde yine büyük rol oynuyorlar.
Bir jeolog kadar detaylı olmasa da yer küreyi incelemek harita mühendislerinin de görevi, yerküremizin haritalar üzerinde işlenmesi gerçekten büyük bir matematik istiyor. Harita mühendisleri bu ölçümleri yapıp en doğru sonuca göre hareket ediyorlar.
Evet, harita mühendisleri bu kadar fazla aleti ölçümlerinde kullanıyor, dediğimiz gibi yaptıkları işte hata payı olmaması adına bu kadar fazla alet farklı koşullarda kullanılıyor.
Hadi Bu aletlerden en önemlilerine bir göz atalım;
Uzaktan mesafe okuyabilen topografik ölçüm cihazın ismine, total station deniyor. Evet, kameraya benzetilen bu ölçüm aleti aynı zaman da yollarda en sık karşılaştığımız cihazın ta kendisi ve kendisinin kullanıldığı tek alan haritacılık değil, madencilik ve inşaat gibi alanlarda da kullanabilirsiniz.
GNSS, bir diğer adıyla CORS olan bu cihazı da, eğer evinize kadastrodan bir ekip geldiyse görmüş olmanız muhtemel. Gerçek zamanlı kinetik zaman yani kısaca RTK ismi verilen sistemin 90’lı yıllarda ülkemize gelmesiyle birlikte, uydudan gelen konum verilerinin hassasiyetini arttırmak için kullanılıyor.
İlk bakışta topacı andırsa da aslında yıllardır inşaat sektöründe kullanılıyor. Dikey yüzeylerin yeryüzüne tam olarak dik bir doğrultuda yapılabilmesi için kullanılan bir alettir.
Su terazisi de yıllar boyunca inşaat sektöründe kullanılsa da, asıl amacı eğimi ölçmeye yarayan bu alet, harita mühendislerinin de kullandığı bir alet olarak kabul ediliyor.Aynı zamanda kullanan kişileri büyük matematik işlemlerinden kurtardığı da bir gerçek.
Harita mühendisi olmak için Jeodezi ve Fotogrametri bölümlerinden birinde 4 yıllık lisans eğitimini tamamlamak gerekiyor. Jeodezi; kelime anlamı olarak yerölçüm olarak adlandırılabilir, fotogrametri ise; iki veya üç boyutlu cisimlerin fotoğraflar üzerinden ölçülmesine verilen isim olarak kısaca özetlenebilir.
Yazıyı buraya kadar okuduysanız, merak ettiğiniz konulardan birisi de maaş olsa gerek. Türkiye’de bulunan çoğu mühendis gruplarıyla benzer maaşlar alıyor. 2022 yılındaki verilere göre en düşük harita mühendisi maaşı 16.000 TL civarlarında yer alırken, en yüksek maaş ise 42.000 TL olarak biliniyor. Ortalama olarak ta 20.000 TL civarı örnek verilebilir.
Türkiye standartları için oldukça iyi maaş alan bu mühendislerin zorlu 4 yıllık eğitimini atlamamak gerekiyor ve işlerinin gerçekten zor olduğu da söylenebilir.
Harita mühendislerinin, sıradan bir mühendise göre çalışma alanları ve koşulları farklı diyebiliriz. Daha çok masabaşı değil de sahada çalıştıklarından saha deneyimlerinin olması çok önemli. Birçok ölçüm ve hesaplama yapmaları gerektiğinden aletlere ihtiyaç duyuyorlar ve tabii ki aletlerin nasıl kullanıldığını bilmek te harita mühendisinin görevlerinden biri.
Çoğu zaman harita mühendisleri bir ekip halinde çalışır. İki kişi veya daha fazla kişi sahada görev alır, bu nedenle ekip arasında ki uyum çok önemlidir.
Evimizden çıktığımız da bile karşımıza çıkan bir çok beşeri unsurda parmakları olan bu mühendislerin hayatımıza farkedilmeden de olsa büyük bir etki sağladığı söylenebilir. Yollar, parklar, kaldırımlar, imar bölgeleri, otoyollar, hatta evimiz ve sınırları içerisinde harita mühendislerinin parmağı olduğu biliniyor.
Maaş konusunda şuan ki Türkiye şartlarına göre oldukça iyi miktarda maaş olan bu mühendislerin yaptıkları işler ve aldıkları eğitimin zorluğu göz önüne alınırsa, bu miktarı hak ettiklerini söyleyebiliriz. Sizler de harita mühendisleri hakkında ki fikirlerinizi yorumlarda söyleyebilirsiniz, sizce aldıkları maaş yaptıkları işe göre hakediliyor mu yoksa yoksa hakettiklerinden fazla mı?