VPN (Sanal Özel Ağlar, nam-ı diğer 'proxy'), Amerikan Kongresi’nin, servis sağlayıcılarının kullanıcıların tarayıcı bilgilerini satabileceklerine dair almış olduğu karardan bu yana ilgi odağı haline geldi. Evet, VPN'in bir faydası, erişimin kısıtlandığı ülkelerde sansürü aşmaktır. Fakat tek getirisi bu değil tabii. VPN aracılığıyla bağlantı trafiğinizi devletlerin, servis sağlayıcıların ve kötü niyetli hackerların ulaşım alanından çıkararak, güvenlik ve gizliliğinizi azami ölçüde sağlayabilirsiniz.
VPN’i evde kullanmak güzel bir fikir olmakla birlikte, asıl kullanım yeri dışarıda bulunduğunuz zamanlarda, halka açık Wi-Fi ağları üzerinden erişim sağladığınızda ortaya çıkar. Zira bu tip bağlantılarda çok sayıda güvenlik sorunu söz konusudur. VPN’siz bağlantı kurmadan işlem yapmamak, her zaman için vereceğiniz en iyi karar olacaktır.
Silikon Vadisi’nde bir ekip, Wi-Fi Pineapple adlı bir cihazı kullanarak, halka açık Wi-Fi trafiğini gözlem altında tutuyordıu. Kullanımı kolay bu araçlar kurgu eseri gibi görünebilir, ama aslında gerçektirler. Wi-Fi Pineapple ile online ortamda yaptığınız her şeyi gözlemek, çok az teknik bilgi gerektirir. Şu da var ki maalesef Wi-Fi ağlara girebilen tek cihaz Pineapple değil.
Hızlı ve güvenilir bir Wi-Fi ağının sunduğu imkanları reddetmek imkansız gibidir ama tek bir hata size pahalıya mal olabilir. İnternet bağlantısı kullanmayarak bu hatayı atlatmaktansa, kullandığınız bağlantıya bir adet VPN eklemek yerinde olacaktır. Birçok VPN ile birlikte standart olarak gelen şifreleme, bağlantınızı takip eden kişinin kim olduğunun önemi olmaksızın verilerinizin izlenmesine engel olur. Tarayıcı geçmişiniz, online bankacılık işlemleriniz ve e-postanız, kriptografinin gücüyle gizlilik kazanacaktır.
Kamuya açık Wi-Fi bağlantıları, genellikle ücretsiz olarak sunulurlar. Vermiş oldukları bu hizmetin karşılığında, ağ üzerinde yapacağınız erişimi kısıtlayan ‘Kullanım Koşulları’ beyannamesine rıza göstermiş olursunuz. Fakat VPN üzerinden yapacağınız bağlantıyı servis sağlayıcısı göremeyeceği için, bu kısıtlamaları etkin bir şekilde aşabilirsiniz. Aynı durum devletlerin uyguladıkları sansür için de geçerlidir. Örneğin Facebook gibi birçok web sitesini bloke eden ‘Great Firewall’ uygulaması ile Çin’in adı kötüye çıkmıştır. Bu sansürden kurtulmak için yapmanız gereken tek şey VPN servisinizi aktive etmek ve kısıtlama konusunda daha özgür uygulamaları olan bir ülke üzerinden bağlanmaktır.
Maalesef Çin ve Rusya gibi ülkeler gözetlemeyi sürdürebilmek ve internet sansürlerini uygulamaya devam edebilmek için VPN’lere de kısıtlamalar getirmeye başladılar. Sadece bu endişe verici gelişme dahi baskıcı ülkelerin, VPN’in dijital baskıya karşı sunduğu korumadan ötürü ne derece rahatsız olduklarını göstermeye yeter. Kaldı ki Amerika’da devam etmekte olan ‘Net Tarafsızlığı’ ile ilgili tartışmaların olduğu bir ortamda VPN kullanarak bu oyunu aşabilirsiniz. Servis sağlayıcınız bağlantınızı belirleyemeyeceği için kullandığınız VPN’i tespit edemez. Herhangi bir bağlantı sorunu yaşarsanız, VPN bağlantınızı başka bir konumda bulunan servis üzerinden yenileyebilirsiniz.
Sting, vaktiyle bu sorundan 1983 yılında bahsetmişti aslında. Polisin liste başı parçasında Sting şöyle söylüyordu şarkısını “her gün, söylediğin her söz, oynadığın her oyun, kaldığın her gece, seni seyrediyor olacağım.” Sting, online trafik takibinin artışına dair ta o zamanlardan yerinde bir tespitte bulunmuş. Google ve Facebooknda dahil olmak üzere dünya çapındaki reklam ağları, internette yaptığınız şeyleri takip altında tutuyorlar. Böylece profilinizi çıkararak, reklamcılara satıyorlar.
VPN’ler, bilgisayarınızdan onların sunucularına gönderdiğiniz verileri şifrelerler. Bu şifreleme, üçüncü kişilerin araya girmelerini imkansız hale getirir. Bunun anlamı, arama terimleriniz ve tarayıcı geçmişiniz gözlerden uzak kalır. Bağlantı trafiğiniz VPN’in IP adresi üzerinden sağlanacağı için, web sitesinin kendisi de kimliğinizi açığa çıkaramaz. Tabii Google ya da Facebook hesabınıza bağlanıyorsanız, hareketleriniz kaydedilmeye devam edecektir. Bu riski minimize etmek için DuckDuckGo gibi anonim arama motorlarını ya da Epic ve Firefox Focus gibi gizlilik odaklı çalışan tarayıcıları kullanabilirsiniz.
Keşke online yaşantımıza burnunu sokmak isteyen sadece reklamcılar ve sosyal ağlar olsaydı. Maalesef Edward Snowden’ın 2013 yılında sızdırdığı bilgiler gösteriyor ki, kendi devletimizin dahi bizi izlemeyeceği konusunda bir garantimiz yok. Yayınlanan belgeler, NSA’in (Ulusal Güvenlik Kurumu) hemen hemen tüm Amerikan vatandaşlarını izlediğini ortaya çıkardı. Tüm vatandaşların online etkinlikleri, telefon görüşmeleri ve mesajları takip ediliyor.
VPN şifreleme sisteminiz, verilerinizi değiştirilmiş anlamsız biçimlere dönüştürmek suretiyle söz konusu gözetlemeye karşı sağlanacak koruma katmanlarının ilk hattıdır. Bununla birlikte bu noktada bir açık da bulunuyor: VPN sağlayıcınız bu verileri deşifre edebilir. Veriler uçtan-uca kriptolanmadıkları için yöneticiler, şifrelenmemiş olan verilerin kendilerine verilmesi talebinde bulunabilirler. Bu nedenle kesinlikle kayıt tutmayan VPN sağlayıcıları seçmek çok önemlidir. Bu yolla gizlilik konusunda sağlam bir adım atmış olursunuz. İnternet trafiğinizi istemediğiniz ülkeler üzerinden sağlamak sizi rahatsız ediyorsa, VPN servisinizi tercih edeceğiniz ülkeye yönlendirebilirsiniz.
VPN, online güvenliğinizi arttırmanın en kolay yollarından biridir. Bir hesap oluşturun, indirin, bağlanın ve yükü VPN servisinizin sırtına yükleyin. İşte o zaman internette gezinebilir, korunduğunuzu bildiğiniz için herhangi bir müeyyideye maruz kalmadan veri alışverişinde bulunabilirsiniz. Tabii her piyasada olduğu gibi maalesef VPN konusunda da sizi yanıltmak isteyenler olacaktır. Ücretsiz VPN’ler genellikle güvenilir değildirler, çünkü bir çoğu bilgilerinizi kar amacıyla satar.
Premium (ücretli) bir VPN seçiminde bulunmanın daha güvenilir olarak düşünülmekle birlikte, güvenliğinizi kesin olarak sağlayacağına dair bir garantisi de yoktur. RestorePrivacy adlı kurumun sağladığı bir rapora göre bazı VPN servis sağlayıcıları masrafları asgariye indirgemek için sunucu konumlarını listede olduğundan farklı yerlerde gösteriyorlar. Fakat yine de güvenilir olan VPN servis sağlayıcıları da var. Gezinme için kullanılabilecek ExpressVPN, NordVPN, VyprVPN, Windscribe ücretli VPN servisleri olmakla birlikte, dosya indirmede kullanılabilecek torrent dostu olarak adlandırabileceğimiz Ivacy, SurfEasy, Private Internet Access, BTGuard, IPVanish gibi ücretli VPN servislerini de kullanabilirsiniz. Ücretsiz olarak kullanılabilecek VPN servislerinden bir kaçını belirtmek gerekirse, CyberGhost Free, TunnelBar Free, OkayFreedom, Opera VPN (Opera tarayıcısı üzerinde çalışan, favori uygulama) bunlar arasında sayılabilir. Ücretsiz VPN’lerde hız sorunu ile birlikte, veri alma-gönderme kısıtlamaları da bulunmaktadır. Opera VPN’in kullanılması yerinde bir tercih olabilir.