Akıllı telefon fiyatlarının astronomik seviyelere ulaşmasıyla birlikte ikinci el telefonlara olan talep hiç olmadığı kadar artmıştı. Talep artışını takiben mağduriyetlerin de artmasıyla birlikte Ticaret Bakanlığı öncülüğünde hazırlanan “Yenilenmiş Ürünlerin Satışı Hakkında Yönetmelik”, geçtiğimiz ağustos ayı itibarıyla yürürlüğe girmiş ve ikinci el telefon sektöründe mağduriyetlerin ve kayıt dışı satışın önüne geçmeyi hedefleyen yasal düzenleme için ilk adım atılmıştı.
Türk Standart Enstitüsü (TSE), kullanılmış cep telefon ve tabletlerin yenilenmesi, sertifikalandırılması ve yeniden satışa sunulmasından görevli olacak yenileme merkezleri için standartları belirleyerek düzenlemede ikinci aşamayı tamamlamış oldu. TSE’nin aylardır üzerinde çalıştığı 5 başlık, 52 maddeden oluşan ve ikinci el cep telefonu sektöründe standartları belirleyecek rapor, sektörün görüşüne açıldı.
Mobil İletişim Araçları ve Bilgi Teknolojileri İş Adamları Derneği (MOBİSAD) Başkanı Mustafa Kemal Turnacı, konuyla ilgili yaptığı açıklamada yeni sistemin ikinci el piyasasına önemli bir düzen getireceğini ifade ederken; “İkinci elde başıboş bir ticaret alanı var. Vergisiz olduğu gibi fatura ve belge olmadan el değiştirmeler yaşanıyor. Kayıt dışılığın çok fazla yaşandığı bir sektör haline gelmiş durumda. İşini hakkıyla yapan işletmelerimize karşı da bir haksız rekabet yaratıyor. Bu ticaretten vergi geliri de elde edilemiyor. Sektörün kayıt altına alınması çok doğru bir adım oldu” şeklinde oldu.
Düzenlemenin amaçlarından biri da kullanım ömrü dolmamış teknolojik ürünlerin ekonomiye kazandırılması olacak. Vergilerle birlikte cep telefonunda 4 milyar dolarlık bir hacim bulunduğunu söyleyen Mıstaçoğlu Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Aydın Mıstaçoğlu, düzenleme sonrası bu ticaretin yüzde 20’den fazla bölümünün ekonomiye döneceğini söyledi. Mıstaçoğlu’na göre düzenleme sayesinde ithalatta 500 milyon dolarlık bir azalma olacak.
“Hem satmak hem de satın almak için legal olacak bu kanallar ikinci el için güvenilir adresler olacak. Şu anda satmak isteyip de güvenilir bir kanal bulamayan tüketicilerin elinde bulunan mobil cihazlar için ertelenmiş bir talep var. Faaliyete geçtiğinde bu merkezlere yoğun bir talep olacak” diyen Mustafa Kemal Turnacı, yenileme merkezlerinin 1 yıl garanti sunma zorunluluğunu hatırlatırken, “İkinci el piyasası yenileme merkezleri, satış ağları, hizmet sağlayıcılarıyla istihdam sağlayan önemli bir sektör haline gelecek” ifadelerini kullanıyor.
Düzenlemeye göre yenileme merkezleri ikinci el telefonu kullanıcıdan alırken bir dizi işlemden geçirecek. Gerekiyorsa cihazlar onarılarak sonraki yeni kullanıcıya hazır hale getirilecek. Telefonunu merkeze satış için getirecek kullanıcıya değerleme sonucu, beş iş günü içinde tamamlanarak bildirilecek. Satıcıdan alınan kullanılmış telefon, tüm işlemleri tamamlandıktan sonra sertifikalandırılarak yeniden satışa çıkarılacak.
Yenileme merkezler, yalnızca al-sat yapmakla görevli olmayacak; zamanda bu cihazların sorumluluğunu da üstlenecek ve yönetmelikte belirtilen şekilde sertifikalandırıp garanti hizmeti sunacak. Mustafa Kemal Turnacı’ya göre her işletmenin bu şartları karşılaması mümkün değil, düzenleme sonrası yalnızca bu alanda deneyimi olan firmaların mevzuat dahilinde hizmet verebileceğini söyledi.
Hizmet vermek için gerekli koşulları sağlayan yenileme merkezleri, faaliyete geçebilmek için TSE’ye belgelendirme başvurusu yapacaklar. TSE’den uygunluk belgesi alanlar, Ticaret Bakanlığından yenileme yetki belgesi alarak hizmete resmen başlayabilecekler. Mustafa Kemal Turnacı düzenleme ile ilgili son olarak, “Vergisel mevzuatta bir düzenleme yapılmasını bekliyoruz. Kullanılmış bir telefon için yüzde 18 KDV’nin yüzde 1’e indirilmesini talep ediyoruz.” ifadelerini kullandı.