Avrupa Yatırım Fonu (EIF) tarafından Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, AB Türkiye Delegasyonu ve Avrupa Komisyonu Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü işbirliğiyle başlatılan ve Türkiye Teknoloji Geliştirme Vakfı’nın (TTGV) liderliğinde yürütülen Teknoloji Transferini Hızlandırma (TTH Türkiye) Projesi, Girişimcilik ve Teknoloji Ticarileştirme 2017 Raporu'nu yayınladı.
Kısaca paylaşmak gerekirse bu proje kapsamında TTH Türkiye fonları olan ACT VC ve DCP VC'nin yatırım yapabileceği projelerin değerlendirilmesi hedeflenmiş, 20 TTO ile TTO bazında belirlenecek ikişer teknoloji tabanlı proje ekibi için bir eğitim programı (Venture Pipeline Development Program – VPDP) hazırlanmış ve 10 TTO’nun Amerika ve Fransa'daki TTO’lar ile eşleştirilerek kısa süreli personel değişimi programından faydalanması hedeflenmişti.
Yerel girişimcilik ekosistemine mercek tutan rapor küresel trendlere de değiniyor ve bir kıyaslama yapma imkânı sunuyor. Duygu Öktem Clark editörlüğünde 4 kişilik bir ekip (Deniz Bayhan, Doğan Taşkent, Heath Naquin) tarafından hazırlanan raporda dikkatimi çeken bölümlerden biri yeni girişimlerin hem ekonomiye hem de istihdama olan etkisi. Raporda yer verilen European Startup Monior’un 2016 verilerine göre Avrupa’da her iki yeni işten birinin (%50) girişimler tarafından sağlanmış. Aynı oran 2014’te OECD ülkeleri için yüzde 33 olarak veriliyor.
TTH-Türkiye’nin raporunda Startup Genome’un şehir bazlı ekosistem indeksine yer veriliyor ki bu raporda maalesef Türkiye’nin (İstanbul’un) yer almadığını biliyoruz. Yine de kısaca hatırlatmak gerekirse 2017 Startup Ecosystem Ranking raporuna göre Silicon Vadisi, New York City ve Londra en değerli 3 ekosistem olarak sıralanırken Çin’in başkenti Pekin listeye 4. sıradan giriş yapıyor. The Global Entrepreneurship Index (GEI) 2018’a bakıldığında ise ABD’yi İsviçre ve Kanada takip ediyor ve bir çok Avrupa ülkesinin yanısıra Israil ve bir kaç Asya ülkesi de listede kendine yer buluyor. Ülkeler listesinde de Türkiye yer almıyor ancak küresel çapta GEI skorunun geçen yıla göre yüzde 3 yükseldiği ve Asya-Pasifik ülkelerinin ürün inovasyonu konusunda en iyi ortalama puanları aldığı belirtiliyor. Avrupa teknolojiyi alıp küreselleştirme konusunda daha başarılı olurken Ortadoğu ve Kuzey Afrika yüzde 2,9 oranındaki gelişmesiyle ortalama bir ilerleme gösteriyor.
Raporda küresel girişim ekosistemleri konusunda şu rakamlara da yer veriliyor;
Türkiye özeline baktığımızda ise raporda girişim yatırımlarının 2017 yılında 177 milyon dolara çıktığına yer veriliyor. Çekirdek seviye yatırımlar 46,5 milyon dolarlık payla ilk sırayı alırken ikinci sırada Seri A yatırımları geliyor.
Türkiye'de kurumsal yatırım şirketlerinin toplam yatırım pastası içindeki payı ise yüzde 7,6 seviyesinde ki bu oran geçen yol yüzde 2,9 seviyesindeydi. 2016'da 3 milyon dolar olan kurumsal yatırım desteği 2017'de yaklaşık 3 kat artarak 8 milyon dolara yükselmiş.
TTH-Türkiye ekibinin tespitlerine göre Türkiye’de teknoloji projelerinin ticarileştirilmesi konusunda en büyük engellerden biri akademik projelerin iş geliştirme ayaklarının eksik olması. TTH-Türkiye ekibi, MBA öğrencilerinin proje geliştirmeye katılımının arttırılmasıyla bu sorunun aşılabileceğini dile getiriyor.
Diğer bir öneri ise kurumsal şirketlerle ilişkili. Kurumsal şirketlerinin açık inovasyon modeli ve karşılıklı işbirliğiyle daha büyük adımlar atmasını öneren rapor, hem iş ortaklıklarının hem de satın almaların yapılması gerektiğine vurgu yapıyor. Kurumsal şirketlerin rollerinin büyük olduğu vurgulanıyor. Kurumsal şirketlerin veya kurumsal yatırım şirketlerinin gösteriş veya haber olma adına değil, gerçekten ekosisteme katkı sağlayacak çalışmalar içinde olması tavsiye ediliyor.
2018'de yukarıda bahsedilen iki konunun da iyileşmesini umut ederken Avrupa Komisyonu'nun, The Entrepreneurship 2020 Action Plan ile girişimlerin kuruluşunu kolaylaştırmak ve onları desteklemek için adım attığını da paylaşalım. Keza Horizon 2020 Program ile de aynı hedefe dönük atılımlar yapılıyor.
Raporun tamamına göz atmak isterseniz ttaturkey.org üzerinden indirebilir ve yorumlarınızı bizimle paylaşabilirsiniz.