Navis, otomatik çeviriler veya cep telefonlarında yüz tanıma: yapay zeka günlük yaşamın bir parçası. Artık “tarihi” bir AB kuralları dizisi, taşımayı daha güvenli hale getirmeyi amaçlıyor.
AB Parlamentosu, Avrupa Birliği’nde yapay zekaya (AI) yönelik daha katı kurallara yeşil ışık yaktı. Strazburg’daki milletvekillerinin çoğunluğu yasaya oy verdi. Parlamentoya göre bu, dünyanın ilk yapay zeka yasasıdır. Buna göre gelecekte yapay zeka sistemlerinin farklı risk gruplarına ayrılması gerekmektedir. Bir uygulamanın potansiyel tehlikeleri ne kadar yüksekse gereksinimler de o kadar yüksek olmalıdır.
Yapay zeka genellikle, yazılımın eşleşmeler için büyük miktarda veriyi incelediği ve bunlardan sonuçlar çıkardığı makine öğrenimine dayalı uygulamaları ifade eder. Zaten birçok alanda kullanılıyorlar. Örneğin, bu tür programlar bilgisayarlı tomografilerden alınan görüntüleri insanlardan daha hızlı ve daha doğru bir şekilde değerlendirebilmektedir.
Kanun “sosyal puanlamayı” yasaklıyor
Sürücüsüz arabalar aynı zamanda diğer yol kullanıcılarının davranışlarını da tahmin etmeye çalışıyor. Yayın hizmetlerindeki sohbet robotları veya otomatik çalma listeleri de yapay zeka ile çalışır.
Mevcut yasa, AB Komisyonu’nun 2021 tarihli önerisine dayanıyor. Özellikle riskli kabul edilen ve örneğin kritik altyapı veya eğitim ve sağlık hizmetlerinde kullanılan sistemlerin bu nedenle katı gereklilikleri karşılaması gerekiyor. AB değerlerini ihlal eden bazı yapay zeka uygulamaları tamamen yasaklanmalıdır. Bu, örneğin sosyal davranışın değerlendirilmesini (“sosyal puanlama”) içerir. Bu, Çin’deki vatandaşları davranışsal kategorilere ayırıyor. Ve AB’deki işyerlerinde veya eğitim kurumlarında duygu tanıma olmamalıdır.
Yasaklanan sistemler kapatılacak
Kamusal alanlarda yüz tanımaya (örneğin halka açık yerlerde Haber gözetimi yoluyla) genel olarak izin verilmemelidir. Ancak istisnalar da mevcut: Polis ve diğer güvenlik yetkililerinin, insan kaçakçılığı veya terörizm gibi çok spesifik suçları kovuşturmak için kamusal alanlarda bu tür yüz tanımayı kullanmasına izin verilmeli.
TBMM’nin onayıyla yönetmelik artık yürürlüğe girebilecek. Avrupa Parlamentosu ve AB ülkelerinden müzakereciler daha önce uzun görüşmelerin ardından Aralık ayında düzenleme konusunda anlaşmaya varmıştı. Şubat ayının başında AB ülkelerinin temsilcileri de öneriyi resmen kabul etti.
Üye devletler için bu, artık öncelikle yasaklı sistemleri kademeli olarak devre dışı bırakmaları gerektiği anlamına geliyor. İki yıl sonra yasanın tüm noktaları eksiksiz olarak uygulanmalıdır.
Örneğin üye devletlerin şirketlerin düzenlemelere uymaması durumunda yaptırım kararı alması gerekiyor. Bunlar para cezalarını içerebilir. Kuralların ihlal edildiğini tespit eden özel kişiler, ulusal makamlara şikayette bulunabilir. Daha sonra izleme prosedürlerini başlatabilir ve gerekirse ceza uygulayabilirler.
dpa