Bu pazar, İsrail siyasi bir kriz yaşanması planlanıyor.
1 Nisan'da İsrail saatiyle gece yarısı hükümet, son teslim tarihine ulaşmak Askerlik taslağına ilişkin politikasını değiştirdiği için. İsrail Savunma Kuvvetlerinin (IDF) daha sonra zorunlu askerlik bildirimlerini şu adreslere göndermesi gerekecek: yaklaşık 66.000 ultra-Ortodoks erkekDaha önce dini akademilerdeki veya yeşivottaki öğrencilere özel ayrıcalıklar tanıyan bir yasayla muaf tutulanlar.
Bu, belirsiz bir İsrail içi siyasi kavga gibi görünebilir, ancak aslında İsrail'in tüm gidişatını değiştirme potansiyeline sahiptir. İsrail-Filistin çatışması.
Zorunlu askerlik meselesi Başbakanı ikiye böldü Binyamin Netanyahuhükümetinin dikişleri ayrı. Netanyahu parlamento çoğunluğu için ultra-Ortodoks partilere güveniyor; eğer yeshiva öğrencilerinin toplu olarak askere alınmasına izin verirse onu terk edecekler. Ancak ultra-Ortodokslara istediklerini verirse, kendi sağcı Likud partisinin önemli üyeleriyle ters düşecek ve potansiyel olarak onların partiden ayrılmasına neden olacak.
Bu senaryoların her ikisi de aynı şekilde sonuçlanıyor: Netanyahu'nun iktidardaki koalisyonunun çökmesi ve Likud'un (her ankette) açık farkla kaybedeceği yeni seçimlerle. Netanyahu'nun yenilgisi neredeyse kesin olarak daha merkezci rakibi Benny Gantz'ı iktidara getirecek. Ve Gantz'ın bazı politikalar savaşa doğru ve Filistinliler Aynı görünseler bile, bazı kritik konularda muhtemelen farklı olacaklardır; buna en önemli sorular da dahildir. Gazze'nin siyasi geleceği ve bir Filistin devleti.
Elbette potansiyel değişim tam da budur: potansiyel. Bu gerçek değişim senaryosunun ters gitmesinin birçok yolu var.
Netanyahu büyük bir tehditle karşı karşıya olduğunun farkında ve taslak krizini erteleyebilecek, hatta önleyebilecek bir çözüm bulmak için fazla mesai yapıyor. Taslak başlasa bile, muhtemelen seçimleri tetiklemesi biraz zaman alacak ve bu da anketlerin değişmesi için zaman yaratacaktır. Netanyahu düşse bile, pragmatik bir şahin olan Gantz'ın İsrail'in mevcut politikasında büyük değişiklikler uygulayacağının garantisi yok.
Bununla birlikte, bu meselenin, Netanyahu'nun görevde kaldığı süreye yönelik olarak 7 Ekim'den bu yana her şeyden daha varoluşsal bir tehdit oluşturduğu açık. Siyaset bilimci ve İsrail'in önde gelen anketörlerinden Dahlia Scheindlin, “İsrail'deki hükümetler bu meselenin üzerine düştü” diyor. “Bunun her şeyden daha ciddi olduğunu düşünüyorum [post-October 7 political] yaşadığımız kriz.”
Netanyahu hükümetinin İsrail-Filistin çatışmasına gerçek bir çözüme giden yolu tıkayan en büyük engellerden biri olduğu göz önüne alındığında, bu hiç de küçümsenecek bir şey değil.
Ultra-Ortodoks zorunlu askerliğin çetrefilli meselesi açıklandı
İsrail'in parçalanmış çok partili sisteminde hiçbir parti Knesset'te (yasama organı) sandalyelerin çoğunluğuna hakim olamaz. Netanyahu'nun sağcı Likud partisi çoğulluğa sahip ancak mevcut çoğunluğu oluşturmak için daha küçük partilerin desteğine ihtiyacı vardı. Bu küçük partilerin iki çeşidi var: aşırı milliyetçi sağ ve ultra-Ortodoks.
Her iki parti türü de dini ve sosyal açıdan muhafazakar olsa da, politika öncelikleri bakımından keskin bir şekilde farklılık gösteriyorlar. Aşırı sağcı milliyetçilerin öncelikli kaygısı, İsrail Yahudilerinin Ürdün Nehri ile Akdeniz arasındaki topraklar üzerinde süresiz kontrolünün sağlanmasıdır. Ultra-Ortodoks partiler ise tam tersine, öncelikle İsrail devletinin ultra-Ortodoks topluluğa tanıdığı özel hak ve ayrıcalıkların korunması ve genişletilmesiyle ilgileniyor.
Bu haklardan hiçbiri yeshiva'nın askerlik hizmetinden muaf tutulmasından daha önemli değildir. Ultra-Ortodoks Yahudiler, bir insanın yapabileceği en iyi ve en önemli şeyin kutsal yazıları incelemek olduğuna inanırlar. Bu yüzden, Ultra-Ortodoks erkeklerin yaklaşık yarısı ücretli bir işte çalışmıyorHayatta kalmak için devletin desteğine ve hayır işlerine bağlı. Özellikle askerlik hizmeti, bir yeshiva'da eğitim almanın önüne geçiyor ve ultra-Ortodoks bir adamın geleneksel yaşamını bozuyor.
Ancak Yeshiva öğrencilerini askerlik hizmetinden muaf tutmak uzun zamandır diğer İsraillileri son derece adaletsiz buluyordu. Ultra-Ortodokslar oturup ders çalışırken neden onların çocukları hizmet etmek, hayatlarını tehlikeye atmak ve gelecek planlarını askıya almak zorunda kalıyor? Üniversiteye gitmek veya işyerine girmek neden yeshiva'ya gitmekten daha az önemli?
Onlarca yıl boyunca İsrail hükümetleri, ultra-Ortodoksların talepleri ile İsrail'in geri kalanının taleplerini dengeleyecek bir tür politika uzlaşmasına ulaşmaya defalarca çalıştı: “yük eşitliği.” İsrail Yüksek Mahkemesi tekrar tekrar, bu dengeleme eylemlerinin ultra-Ortodokslara diğer vatandaşlar karşısında haksız bir şekilde ayrıcalık tanıdığını ve iktidardaki hükümeti yasama çizim kuruluna geri dönmeye zorladığını tespit etti. Mahkeme, son olarak zorunlu askerlik hizmetinin başlaması için 1 Nisan'a kadar süre tanıdı.
Siyasi açıdan zamanlama bundan daha kötü olamaz. 7 Ekim'den sonra ve geniş çaplı bir savaşın ortasında, İsrail'in ultra-Ortodoks muafiyetine karşı çıkması tarihi zirvelere ulaştı. Netanyahu, kilit koalisyon ortağıyla diğer birçok İsraillinin arasında kaldı; bu gerilimin Pazar günü saat 18.00'e kadar bir şekilde çözülmesi gerekiyor.
Bu kriz Netanyahu'nun düşüşüne nasıl yol açabilir?
İsrail siyaseti uzmanları bu krizin nasıl gelişebileceğine dair kabaca üç olası senaryo görüyor. Bunlardan ikisinde Netanyahu'nun hükümeti düşüyor ve seçime gidiyor. Bütün anketler onun kaybedeceğini gösteriyor.
Senaryo 1: Netanyahu son teslim tarihinden önce harekete geçmiyor. IDF'nin daha sonra on binlerce ultra-Ortodoks erkeğe zorunlu askerlik bildirimleri göndermesi gerekecekti, ancak tam uygulama (her ne kadar Kudüs Postası) Ağustos ayına ertelendi.
Bu, Netanyahu'nun koalisyonundaki iki ultra-Ortodoks parti olan Shas ve Birleşik Tevrat Yahudiliği için kırmızı çizgidir. Merkez sol İsrail Politika Forumu düşünce kuruluşunun baş politika sorumlusu Michael Koplow, zorunlu askerlik başladıktan sonra “iki ultra-Ortodoks parti derhal hükümetten çekilecek ve yeni seçim çağrısında bulunacak” diyor.
Güçlerinin birleşimi açık bir çoğunluğa ulaştığından, muhalefet partileriyle birlikte güvensizlik önergesi vererek oy vererek bu yeni seçimleri zorlayabilirler.
Senaryo 2: Netanyahu, ultra-Ortodoksları tatmin eden ancak kendi partisinin kilit üyelerini yabancılaştıran bir politika çerçevesi ortaya koyuyor. Netanyahu bu yönde ilerlemeye çalıştı ancak kamuoyunun muhalefetiyle karşılaştı. Savunma Bakanı Yoav GallantÖnerilen yasal çerçevenin kabul edilemeyecek kadar hoşgörülü olduğunu söyledi.
Netanyahu'nun çoğunluğu dar; Knesset'teki toplam 120 sandalyenin 64'ünü kontrol ediyor. Gallant ve Likud'un diğer dört ılımlı üyesi güven oylamasını desteklerse hükümet çöker ve seçimler başlar. Scheindlin'e göre, Netanyahu hakkında iç isyan tehdidinin oldukça ciddi olduğu yönünde çekinceleri olduğu bilinen yeterince Likud milletvekili var.
Senaryo 3: Netanyahu hükümetini geçici olarak kurtarmayı başarıyor Yargıtay'dan uzatma alınmasını sağlamak. Böyle bir muafiyetten yararlanmak için Netanyahu'nun ultra Ortodoks muafiyetin tam taslağını sunmasına gerek yok. Bunun yerine, yalnızca mahkemeyi, sonunda onaylayabilecekleri bir yasa çıkarmak için iyi niyetli bir çaba gösterdiğine ikna etmesi gerekiyor.
Netanyahu'nun buraya gelebilmesi için İsrail Başsavcısı Gali Baharav-Miara'yı Yüksek Mahkeme'nin incelemesinden geçecek bir öneriye doğru ilerlediğine ikna etmesi gerekiyor. Baharav-Miara mahkemede hükümetin pozisyonunu savunmazsa bu, yargıçlara, üzerinde çalıştıkları şeyin yeni bir yasayı geçirmeye yönelik iyi niyetli bir çaba olmadığına dair çok güçlü bir işaret olur.
Bu zor olabilir. Baharav-Miara bildirildiğine göre inanıyor Herhangi bir yasanın, ultra-Ortodoks erkeklere yönelik sıkı işe alım hedefleri içermesi gerekiyor ki bu da ultra-Ortodoks partilerin temelde karşı çıktığı bir şey. Politika ayrıntılarıyla ilgili bu ve diğer çıkmazlar devam ederse Netanyahu zamanında bir şeyler ortaya koyamayabilir.
Başbakan zamana karşı yarışıyor. Ve şu anda kaybediyor gibi görünüyor.
Koalisyonun çöküşü savaşın gidişatını nasıl değiştirebilir?
Netanyahu'nun hükümeti düşerse hemen görevden alınmayacak. Bunun yerine, seçimler yapılabilene kadar geçici başbakan olarak görevde kalacak; kanunen, hükümetin düşmesinden üç ay sonrasına kadar değil. Bu, herhangi bir seçimin yapılabileceği en yakın tarihin Temmuz başı olduğu ve büyük olasılıkla bundan daha geç olacağı anlamına geliyor.
Korkunç bir savaşın ortasında, bu zaman dilimi sonsuzluk gibi geliyor. Gazze halkı şu anda açlıktan ölüyorum. Birkaç ay içinde İsrail hükümetine ne olacağı neden kimsenin umurunda olsun ki?
Bu sorunun pek çok olası yanıtı var ama belki de en basiti savaşın nasıl bitebileceği ve ardından gelen barışın nasıl görünebileceğiyle ilgilidir.
Netanyahu, siyasi ve ideolojik nedenlerden dolayı savaş konusunda hem sert hem de muğlak bir tutum benimsedi. Kendisi, bırakın savaş sonrası iki devletli çözüme yönelik herhangi bir hamleyi, savaştan sonra ılımlı Filistin Yönetimi'nin Gazze'nin sorumluluğunu üstlenmesine defalarca ve kategorik olarak karşı çıktı. Aynı zamanda bunu da reddetti ciddi bir alternatif plan belirtin – hatta zaferin neye benzediğini tanımlayın.
Benny Gantz'ın Ulusal Birlik partisinin liderliğindeki bir koalisyon hükümeti neredeyse kesinlikle farklı olurdu.
:no_upscale()/cdn.vox-cdn.com/uploads/chorus_asset/file/25360610/2059118672.jpg)
Aşırı sağa bağlı olan Netanyahu'nun aksine, Gantz'ın koalisyon ortakları muhtemelen daha ana akım sağdan sola doğru uzanan bir yelpazede yer alacak. Gantz, geçmişi itibariyle bir generaldir ve güvenlik teşkilatına yakınlığını sürdürmektedir; muhtemelen Gazze savaşında daha somut ve sınırlı bir “zafer” anlayışını tanımlayacaktı. muhtemelen daha hızlı bir şekilde sona erecek. Ve ideolojik bir güvercin olmasa da, Filistin devletine amansız bir şekilde karşı da değil. Bu durum onu, Filistin'in kendi kaderini tayin hakkı konusunda daha fazla adım atması yönünde Washington'dan gelecek ağır baskıya Netanyahu'dan daha duyarlı hale getiriyor.
Yakın vadede bu, muhtemelen ABD'nin, Filistin Yönetimi'nin savaştan sonra Gazze'de egemen güç olarak devralması yönündeki önerisine yönelmesine yol açacaktır. Uzun vadede daha büyük bir şeye yol açabilir.
Scheindlin, “Onun çok daha şekillendirilebilir ve uluslararası toplumun baskılarına daha açık olduğunu düşünüyorum, özellikle de küresel toplumdan gelen ezici bir tarihsel kaçınılmazlık hissi varsa” diyor. Bunun, sonunda kapsamlı bir siyasi çözüm ihtiyacının yeniden ortaya çıkmasına yol açabileceğini düşünüyorum.”
Elbette Scheindlin, böyle bir senaryonun hayata geçmesinin “çok uzun bir zaman uzakta” olduğu konusunda uyarıyor. Netanyahu'nun anket rakamlarını değiştirmesinden tutun da bu gelişmeyi pek çok şey engelleyebilir. Trump'ın zaferi İsrail üzerindeki uluslararası baskıyı azalttı. İsrail-Filistin ihtilafında işlerin iyiye gideceğini tahmin etmekten kaçınmak için pek çok sağlam neden var ve bunların çoğu geçtiğimiz altı ay süren dehşet sırasında yürek parçalayıcı bir şekilde sergilendi.
Bir şey açık: Netanyahu iktidardayken barış ve adalete ulaşılamaz. Ultra-Ortodoks zorunlu askerlik konusundaki mücadele hükümetini devirirse, ne kadar uzak olursa olsun bu durumun değişme ihtimali var.
Kaynak bağlantısı