Ve hiç kuşkum yok ki bu güzel hedefe rahatlıkla ulaşacak. Buraya kadar güzel ama canlılığı, sağlığı, aklı yerinde olmadan, başkalarına muhtaç kalarak 90’ları 100’leri görmeyi kim ister? Kısacası net ve açık olarak bilelim ki “kişinin yaşamına yeni yıllar eklemesi” yeterli değildir. Uzun bir yaşam kaliteli, keyifli ve sağlıklı ise anlamlıdır ve değerlidir. İşte bu nedenle yaşımız ne olursa olsun aklımızı, bedenimizi ve hayatla kurduğumuz ilişkileri nasıl koruyup kollayacağımıza her daim zaman ayırmak ve kafa patlatmak zorundayız. “LONGEVİTY TÜYOLARI”nı işte biraz da bu nedenle sizinle paylaşmak istedim. Tıbbi açıdan sağlam, ruhsal yönden keyifli, bedensel bakımdan mükemmel, sosyal yönden doyurucu, güvenilir ve uzun bir ömür sürmek istiyorsak, “nitelikli bir yaşam ve yaşlanmayı” hedefliyorsak, longevity meselesine biraz daha odaklanmamızda fayda var. İsterseniz gelin, o meselenin detaylarına biraz daha farklı bir pencereden bakalım...
VARAN 1
BEDENİNİZ BEYNİNİZİ İZLER
Longevity’nin temel noktası ve bir numarası bana göre beyin zindeliğini korumak, hatta mümkünse daha iyi noktalara taşımaktır. Çünkü hangi yaşta olursanız olun “BEDENİNİZ BEYNİNİZİ İZLER!”
Eğer beyninizi keyifli, sağlıklı, huzurlu, olumlu ve uzun bir yaşama göre ayarlar ve planlarsanız bedeniniz mutlaka onu izleyecektir, izlemek zorundadır. Hangi yaşta olursanız olun şu hiç değişmez: Aklınızı sağlam, etkin ve çalışır durumda tutabilirseniz, bedeniniz onu izleyecek ve siz beyniniz/aklınız sayesinde “fiziksel zindeliğinizi korumaya, doğru beslenmeye, kaliteli uykuya, sosyal/manevi/kültürel ilişkilerinizi geliştirmeye” kısacası kaliteli bir hayata ilişkin her şeye daha yatkın hale geleceksiniz. Bu nedenle “beyniniz/aklınız/belleğiniz önemlidir, önceliklidir, biriciktir”.
VARAN 2
SOSYALLEŞİN
Bilimsel çalışmaların neredeyse tamamı iyi yaşlanmanın önemli anahtarlarından birinin de “sosyalleşmek, düzenli ve verimli sosyal ilişkiler kurmak” olduğunu gösteriyor. “MacArthur Başarılı Yaşlanma Çalışması” sosyal bağları güçlü olanların, yalnız bir yaşam sürenlerden yüzde 20 daha uzun yaşayabileceklerini gösterdi. “Tek kişilik masa”ların, uzun süre oturmanıza müsaade edilse bile daha sıkıcı olduğu kesindir. Yaşınız ilerledikçe yalnızlaşmak yerine kalabalıklaşın. Mevcut ilişkilerinizi daha hassas bir yaklaşımla sürdürmeye ve yeni insanlar tanıyıp -özellikle gençler- sosyal ağlarınızı genişletip güçlendirmeye özen gösterin.
VARAN 3
HAREKET EDİN
Düzenli fiziksel aktivite alışkanlığının sadece yaşam süresini değil, hayatın kalitesini de uzattığını gösteren sayısız bilimsel veriye sahibiz. Özellikle sosyalleşmeyi de destekleyen egzersiz ve sportif faaliyetler “tenis, golf, doğa yürüyüşleri, dans dersleri...” yaşamın kalitesini arttırmakta ve ömrü uzatmaktadır.
VARAN 4
FARKINDA OLUN
“Mental wellness” yeni ve önemli bir kavram, bundan sonra benden daha sık okuyup işiteceğiniz muazzam bir sağlık alanıdır. “ANI YAŞAMAK” ise mental wellness’in vazgeçilmez mantrası, bir numaralı hedefi, alfabesinin A’sıdır. Esas hedefi ise basitçe “geçmişi geçmişte bırakmak, gelecekle fazla uğraşmamak ve bulunduğumuz zamana odaklanıp ‘an’da yaşamaktan” ibarettir. Bunu sağlamanın yolu da öncelikle “bilinçli farkındalık” meselesini kavramaktan geçer. Bilinçli farkındalığı otomatik haline getirdiğinizde de tıpkı egzersiz gibi bağışıklığınız güçlenir, stres ve kaygılarınız azalır, belleğiniz zenginleşir, kronik hastalıklar frenlenir ya da hafifler. Bilinçli farkındalığınız geliştikçe hayattan daha fazla zevk almaya, daha hoşgörülü ve affedici olmaya başlarsınız.
VARAN 5
İNANÇLI OLUN
İnanç zenginliği önemlidir. Bilimsel çalışmalarda, inanç zenginliğinin ve güçlü bir maneviyatın yaşamın süresi ve kalitesini arttırabileceğini gösteriyor. Bazı uzmanlar -ve bilimsel araştırmalar- ise düzenli ibadetin ve tekrarlanan manevi ritüellerin hastalanma oranlarını azaltabileceğini ispatlıyor. İnanç dünyanızı zenginleştirmeniz işte bu nedenle önemli bir longevity ayrıntısı.
VARAN 6
ŞU AYRINTILAR DA ÖNEMLİ
Longevity çalışmaları iyi ve kaliteli bir hayat için şu ayrıntıları da bir kenara not etmemiz gerektiğine işaret ediyor...
1- BİZE YENİ HOBİLER LAZIM: Longevity için rutinlerinizi zorlayın, yeni hobiler arayın. Mesela “Erkek bu işi yapar mı” demeyi bırakın “örgü örmeyi” deneyin. “Modası geçti” demekten vazgeçin, “pul koleksiyonculuğu”na yönelin. Televizyon karşısında pinekleyeceğinize yeni bir dil öğrenmeye, bir müzik aleti çalma gayreti içine girmeye, yeni şiirler ezberlemeye, yaşlı bir ressam olma hedeflerine yönelin.
2- SEYAHAT EDİN: Fırsat buldukça yeni ve görmediğiniz yerlere turistik geziler yapın. Özellikle doğa seyahatlerine, slow health turizm/medikal wellness yolculuklarına zaman ayırın, sosyal ve kültürel seyahatlerinizi sıklaştırmaya gayret edin. Farklı ülkeleri, farklı bölgeleri ziyaret ederek deneyimlerinizi zenginleştirin.
3- SOSYALLEŞİN: Sosyal faaliyetlerde görev alın. STK’lara katılın, yaşadığınız bölgeyi korumaya ve geliştirmeye çalışan kulüplerde görev alın. Müzik veya kitap kulüplerine üye olun. Mümkün olduğu ölçüde farklı ve etkili yeni sosyal grup deneyimleri yaşamaya odaklanın.
4- ÖĞRENİN: “Öğrenmenin yaşı yoktur” tavsiyesi, longevity kavramının da değişmez ve ilk cümlelerinden biridir. Sağlıklı yaşlanmak sürekli öğrenmeyi gerektirir. Öğrenmek ise sorgulamayı ve meraklı olmayı devreye sokar. Zihinsel dürtüler sağlayan kitaplar, dergiler okumak, zaman zaman “okula geri dönmek” beyninizi daha esnek, genç ve güçlü tutacaktır.
VARAN 7
LİBİDONUZA DİKKAT EDİN
Araştırmalar cinsel ilişki arzusu ve ihtiyacının şu veya bu şekilde dozu değişerek de olsa yaşam boyu devam ettiğini gösteriyor. Düzenli cinsel yaşam, yaş ne olursa olsun beden ve ruh sağlığına iyi geliyor; stresi azaltıyor, depresyonu frenliyor, bağışıklığı güçlendiriyor, tansiyonu düşürüyor, uykuyu destekliyor, bağışıklığa güç verip fiziksel zindeliği koruyor.
NOT: Longevity tüyoları 3 bir sonraki yazımızda devam edecek... Tabii ki sıkılmazsanız!