Önünde uzayan kuyruklardan siyaset gündemindeki yerine, “keşke bizim şehrimizde de olsa” diyenlerden “esnafı bitiriyor” polemiklerine dek Kent Lokantaları bugünü okumak ve tarihe not düşmek adına kıymetli bir inceleme alanı. Marketing Türkiye için Aksoy Araştırma’nın gerçekleştirdiği “Kent Lokantaları Algısı Araştırması” tam da bu perspektifle kurgulanarak toplumun kent lokantalarına bakışını gözler önüne seriyor…
Pek çok araştırma, günümüz toplumunun sosyal devlet anlayışının bir uzantısı olarak belediyelerden de benzer bir yaklaşım beklediğini gözler önüne seriyor. İstanbul Büyükşehir Belediyesi’nin (İBB) Kent Lokantaları da Gaziantep Büyükşehir Belediyesi’nin “Haydi Sofraya” projesi de içinde bulunduğumuz ekonomik kriz döneminde sosyal belediyeciliğin birer yansıması olarak karşımıza çıkıyor. İlki 17 Haziran 2022’de Çapa’da İBB tarafından açılan Kent Lokantaları’nın sayısı bugün 14’e ulaştı. Akabinde Gaziantep Büyükşehir Belediyesi de benzer bir proje hayata geçirerek “Haydi Sofraya” dedi.
Özellikle yerel seçim döneminde siyasetin de gündemine giren ve polemiklere sebep olan bu uygulamanın siyaset üstü olduğunu gösteriyor Aksoy Araştırma’nın Marketing Türkiye için gerçekleştirdiği “Kent Lokantaları Algısı Araştırması”…
Kent Lokantalarına vatandaştan yeşil ışık!
Türkiye temsili gerçekleştirilen araştırmada katılımcılara yöneltilen ilk soru Kent Lokantaları’nın bilinirliğini ölçmek üzerine oldu. İstanbul’da başlamış, akabinde önce Gaziantep’te ardından da Mersin’de faaliyet gösteren uygulamanın ülke genelinde neredeyse 10 kişiden 7’si tarafından biliniyor olması projenin etki gücünün ne derece yüksek olduğunu gösteriyor.
Kent Lokantaları’nı nasıl değerlendirdikleri sorulduğundaysa katılımcıların yüzde 79,6’sı olumlu bulduğunu ifade ederken, bu uygulamaları negatif karşılayanların oranı yalnızca yüzde 6,8 olarak araştırmanın sonuçlarına yansıyor.
Her 10 kişiden 8’i “sosyal belediye” istiyor
Ülkedeki ekonomik koşulları göz önüne aldıklarında belediyelerin “Kent Lokantaları” gibi uygulamalar ve hizmetler sunmasını nasıl değerlendirdikleri katılımcılara sorulduğunda yine karşımıza net bir tablo çıkıyor. Toplumun yüzde 81,3’ü kent lokantaları gibi sosyal belediyecilik uygulamalarını doğru bulduğunu söylerken yüzde 7,5’i bu icraatları yanlış bulduğunu ifade ediyor.
Kent Lokantaları İBB seçimlerinde rol oynadı mı?
2024 yerel seçimlerinde ülke genelinde sonuçların en çok merak edildiği şehirlerden biri de kuşkusuz İstanbul’du. Katılımcılara Ekrem İmamoğlu’nun İBB seçimlerini kazanmasında Kent Lokantaları’nın bir etkisi olup olmadığına yönelik içgörüleri sorulduğunda yaklaşık 10 kişiden 6’sı bu uygulamanın seçim sonuçlarına etkisi olduğunu söylüyor…
Kent Lokantaları ülke geneline yayılmalı…
BB’nin ardından Gaziantep Büyükşehir Belediyesi de “Haydi Sofraya” projesini hayata geçirmişti. Katılımcıların yüzde 81,1’i bu gelişmeyi olumlu bulduğunu belirtirken, yine buna çok benzer bir oranda (yüzde 86,2) katılımcı Kent Lokantaları projesinin ülke geneline yayılması gerektiğini düşünüyor.
Yaş kırılımında ve sosyoekonomik statü gruplarında farklılıkların gözükmediği bu sonuç, ülke genelinde böyle bir talebin olduğunu da göstermiş oluyor.
Her 10 kişiden 9’u “Kent Lokantasında yerim” diyor!
Ülke geneline yayılması talep edilen Kent Lokantaları için katılımcıların yüzde 89,4’ü “şehrimde olsa giderdim” diyor… Ufak bir farkla kadınlar (yüzde 91,2) erkeklerden (yüzde 88,1) daha pozitif yanıt verirken en büyük fark yaş kırılımlarında gözlemleniyor. 18-34 yaş aralığındaki katılımcıların yüzde 93,8’i “şehrimde kent lokantası olsaydı giderdim” derken, 55 yaş ve üzeri katılımcılarda bu oran yüzde 81,4 olarak araştırma sonuçlarına yansıyor.
Katılımcılara “Şehrinizde kent lokantaları olsa ne sıklıkla giderdiniz?” sorusu yöneltildiğinde en kalabalık grubu yüzde 34,5’le “ayda birkaç kez giderdim” diyenler ve yüzde 29,2 ile “haftada birkaç kez giderdim” diyenler oluşturuyor. Katılımcıların yüzde 8,4’lük bir kesimi ise şehrinde kent lokantaları olması halinde her gün gideceğini dile getiriyor.
Kent Lokantaları esnafa rakip mi?
Siyasiler tarafından gündeme getirilen akabinde hem konvansiyonel medyada hem de sosyal medyada gündem olan eleştirilerden biri de Kent Lokantaları ve benzeri projelerin esnafa rakip olduğu ve zarar verdiği yönündeydi. Bu gündem maddesinden referansla katılımcılara bu eleştiriyi nasıl değerlendirdikleri sorulduğunda ise yüzde 70,4’ünün eleştirileri haksız bulduğu gözüküyor. Kent Lokantaları’nın esnafa rakip olduğunu düşünenlerin oranı ise yüzde 14,3 olarak sonuçlara yansıyor.
Kent Lokantaları devam etmeli…
Temel olarak ekonomik krizle ortaya çıkmış bir proje Kent Lokantaları. Peki, yarın bu kriz sona erdiğinde hizmetlerine devam etmeli mi? Bu soru katılımcılara yöneltildiğinde karşımıza yine çok net bir tablo çıkıyor. Öyle ki katılımcıların yüzde 85,2’si ekonomik kriz sona erdiğinde de Kent Lokantaları hizmetlerine devam etmeli derken, etmemeli diyenlerin oranı yüzde 14,8’de kalıyor
Araştırmanın Metodolojisi
Marketing Türkiye adına Aksoy Araştırma tarafından Mayıs 2024’te online olarak (Eşzamanlı Mobil Panel’de) gerçekleştirilen “Kent Lokantaları Algısı Araştırması”na Türkiye temsili 1067 kişi katılmıştır. Araştırma yüzde 95 güven aralığında yüzde 3 hata payındadır.
Kent lokantaları bilinenin ve beklenenin üzerinde
Aksoy Araştırma Kurucusu
✓ Türkiye tarihsel olarak sıklıkla ekonomik krizlerle karşılaşmıştır. Ekonomistlere göre ortalama 7 yılda bir ekonomik kriz görülüyor ve ortalama 1,5 yılda da bu krizden çıkılıyor. İçinde bulunduğumuz son kriz ise geçmiş krizlerden farklı olarak 5 yıldan uzun süredir devam ediyor ve tüm sosyoekonomik statü gruplarında yoksullaşma etkisi yaratıyor. Özellikle orta ve üst gruplarda geçmişte istatistiklere yansımayan fakat şimdi satın alma gücünü önemli ölçüde kaybetmiş yeni yoksullar görülüyor. Bu nedenle Türkiye’de toplam gerçek yoksul sayısı istatistiklerin de üzerinde. Bu araştırma böylesi bir dönemde Kent Lokantaları gibi doğrudan vatandaşın toplam giderini azaltan projelerin bilinenin ve beklenenin üzerinde olumlu karşılandığının da kanıtı.
✓ Her ne kadar Kent Lokantaları sadece İstanbul’da ve sınırlı sayıda açılmış olsa da bilinirliği yaklaşık yüzde 69 gibi iddialı bir orana erişmiş durumda. Bilinirliğin yüksek olması, icraata dair farkındalığın da talebin de yüksek olduğunun teyidi niteliğinde.
✓ Yapılan her çalışmada demografik olarak bir konuya farklı bakıldığına dair sonuçlara ulaşmaktayız. Fakat Kent Lokantaları konusunda farklı demografiler neredeyse aynı yanıtı veriyor. Projeye yönelik geniş bir toplumsal destek olduğu açık.
✓ Siyasette Kent Lokantaları’nın doğruluğu yanlışlığı tartışması yürümekle birlikte diğer yandan ise benzer icraatların yaygınlaşması konusu yüzde 81,3 ile destek görüyor.
✓ Siyasiler arasında Kent Lokantaları’nın seçmen desteğini artırdığı, ancak esnafla siyasileri karşı karşıya getirdiği konusunda bir tartışma mevcutken, seçmenler Kent Lokantaları’nın esnafı olumsuz yönde etkilemediği görüşünde.
✓ Kent Lokantaları’nın bilinirliği ve desteği, vatandaşların kriz dönemlerinde ihtiyaçlarını karşılamak için böyle projelere ne kadar değer verdiğini de ortaya koyuyor.