Ç­i­n­ ­v­e­ ­F­r­a­n­s­a­ ­e­v­r­e­n­i­ ­d­a­h­a­ ­i­y­i­ ­a­n­l­a­m­a­k­ ­i­ç­i­n­ ­u­y­d­u­ ­f­ı­r­l­a­t­a­c­a­k­

Bir Fransız-Çin uydusu, Batılı bir güç ile Asya devi arasındaki işbirliğinin dikkate değer bir örneği olarak, evrendeki en güçlü patlamaların peşine düşmek üzere Cumartesi günü fırlatılacak.

Her iki ülkeden mühendisler tarafından geliştirilen Uzay Değişken Nesneleri Monitörü (SVOM), ışığın Dünya’ya ulaşmak için milyarlarca ışık yılı yol kat ettiği gama ışını patlamalarını arayacak.

İki Fransız, iki Çin olmak üzere dört alet taşıyan 930 kilogramlık uydu, güneybatıdaki Sichuan eyaletindeki Xichang’daki bir uzay üssünden Çin Uzun Yürüyüşü 2-C roketiyle havalanacak.

Gama ışını patlamaları genellikle güneşten 20 kat daha büyük olan devasa yıldızların patlamasından veya kompakt yıldızların füzyonundan sonra meydana gelir.

Son derece parlak kozmik ışınlar, bir milyar milyardan fazla güneşe eşdeğer bir enerji patlaması yaratabilir.

New York’taki Flatiron Enstitüsü Astrofizik Merkezi’nden astrofizikçi Ore Gottlieb, AFP’ye verdiği demeçte, onları gözlemlemenin “zamanda geriye bakmak gibi, çünkü bu nesnelerden gelen ışığın bize ulaşması uzun zaman alıyor” dedi.

‘Birkaç gizem’

Işınlar, uzaydaki yolculukları sırasında içinden geçtikleri gaz bulutlarının ve galaksilerin izlerini taşır; bunlar, evrenin tarihini ve evrimini daha iyi anlamak için değerli verilerdir.

Gottlieb, “SVOM, evrendeki en eski GRB’lere karşılık gelen en uzak GRB’leri tespit etmek de dahil olmak üzere (gama ışını patlamaları) alanındaki birçok gizemi çözme potansiyeline sahip” dedi.

Bugüne kadar tespit edilen en uzak patlamalar, Büyük Patlama’dan sadece 630 milyon yıl sonra, yani evrenin şu anki yaşının yüzde beşi kadar bir sürede meydana geldi.

Institut d’Astrophysique de astrofizikçi Frederic Daigne, “Biz… gama ışını patlamalarıyla ilgileniyoruz çünkü bunlar, bazı yıldızların ölümünü daha iyi anlamamızı sağlayan çok aşırı kozmik patlamalardır” dedi. Paris.

“Tüm bu veriler, fizik yasalarını, Dünya’daki laboratuvarda yeniden üretilmesi imkansız olan olaylarla test etmeyi mümkün kılıyor.”

Veriler analiz edildikten sonra uzayın bileşiminin, gaz bulutlarının veya diğer galaksilerin dinamiklerinin daha iyi anlaşılmasına yardımcı olabilir.

Proje, Fransız ve Çin uzay ajanslarının yanı sıra her iki ülkeden diğer bilimsel ve teknik gruplar arasındaki ortaklıktan kaynaklanıyor.

Batı ile Çin arasında bu seviyedeki uzay işbirliği, özellikle ABD’nin 2011’de NASA ile Pekin arasındaki tüm işbirliğini yasaklamasından bu yana oldukça nadir görülüyor.

Zamana karşı yarış

Amerika Birleşik Devletleri’ndeki Harvard-Smithsonian Astrofizik Merkezi’nden gökbilimci Jonathan McDowell, “ABD’nin teknoloji transferi konusundaki endişeleri, ABD müttefiklerinin Çinlilerle işbirliği yapmasını büyük ölçüde engelledi, ancak bu ara sıra oluyor” dedi.

2018 yılında Çin ve Fransa, esas olarak deniz meteorolojisinde kullanılan bir oşinografik uydu olan CFOSAT’ı ortaklaşa fırlattı.

Ve birçok Avrupa ülkesi Çin’in Chang’e ay keşif programına katıldı.

McDowell, SVOM’un “hiçbir şekilde benzersiz” olmasa da, Çin ile Batı arasındaki uzay işbirliği bağlamında “önemli” olmaya devam ettiğini söyledi.

Uydu, Dünya’nın 625 kilometre (388 mil) yukarısındaki yörüngeye girdiğinde verilerini gözlemevlerine geri gönderecek.

Asıl zorluk, gama ışını patlamalarının son derece kısa olması ve bilim adamlarını bilgi toplamak için zamana karşı yarışa sokmasıdır.

Bir patlama tespit ettiğinde SVOM, görev başında olan ekibe günün her saati bir uyarı gönderecektir.

Beş dakika içinde, daha ayrıntılı gözlemler yapabilmek için yerdeki teleskop ağını patlamanın kaynağının ekseniyle tam olarak hizalayacak şekilde hızlandırmaları gerekecek.

© 2024 AFP