TÜİK’in paylaştığı nisan ayı TÜFE ana harcama gruplarına göre değişim oranlarına göre lokanta ve oteller, yıllık ve aylık bazda en yüksek artışı yaşayan ikinci grup. Yıllık bazda TÜFE yüzde 69,8 olarak belirlenirken, lokanta ve otellerde yaşanan artış yüzde 95,82. Diğer yanda mart ayında güncellenen H-ÜFE (Hizmet Üretici Fiyat Endeksi) değişim oranlarına bakıldığında ise, bir önceki yıla göre konaklama ve yiyecek hizmetlerinde yüzde 90,25 artış görülüyor.
Bu zorlu tablonun sürprizsiz hale gelmesi, tatil yapmak isteyenlerin kendilerini uzun süre önce pozisyonlaması ihtiyacını doğuruyor. Konda ve Koç Üniversitesi’nin nisan ayında yayımladığı Türkiye Hanehalkı Enflasyon Beklenti Anketi (TEBA) Sonuçları raporuna göre, beyaz yakalılar 2024 sonuna kadar fiyatların yaklaşık yüzde 97 artacağı düşüncesinde. Ancak bu öngörülebilirlik bile tatilciler için erken rezervasyonu bir yere kadar makul bir seçenek haline getiriyor.
Zaruri değişimler
Tatilsepeti Yönetim Kurulu Başkanı Kaan Karayal bu durumların kişilerin “yatırım” algısını değiştirdiğini, ev ve araba gibi yatırım kalemlerinin yerini seyahat/tatil/deneyimin almaya başladığını söylüyor. Keza mali yükü daha az olan kültür turları da yükselişte. Obilet CEO’su Yiğit Gürocak ise değişimi birkaç kalemde yorumluyor: yazlık veya her şey dahil tatillere daha fazla yönelim, araç kiralamalarda yükseliş ve yurtiçi kültür gezilerinde artış.
Yazlık ev sahipliği üzerine son bir parantez açmakta fayda var. Özellikle pandemiden sonra kıyı ve yazlık bölgelere olan ilgi, belirli il ve ilçeleri popüler hale getirmişti. Geçtiğimiz yılın sonunda Emlakjet tarafından yayımlanan 2023 Yılı Gayrimenkul Raporu da enteresan bir başlık içeriyor. 2022-2023 aralığında Datça ve Urla’da satılık arsa arayışlarında sırasıyla yüzde 434 ve yüzde 402 artış yaşanırken, buna paralel olarak aynı dönemde bu iki bölgedeki arsa fiyatlarında yine sırasıyla yüzde 77 ve yüzde 100 olarak gerçekleşmişti.
Tatilsepeti Yönetim Kurulu
Başkanı Kaan Karayal
Eve yatırım yapamayanlar seyahate yapıyor
Yaz tatili, hepimizin heyecanla bekleyip hayalini kurduğu, tüm senenin yorgunluklarını atıp kendimizi şarj ettiğimiz bir dönem. Ancak ekonomik zorluklar nedeniyle alışılagelmiş tatil eğilimlerinin değişebileceğini öngörüyoruz. Bir diğer yandan da ekonomideki tüm zorluklara rağmen tatil ve seyahat trendinin gittikçe yükseldiğini belirtmek isterim. Dijitalleşmeyle birlikte tüketici tercihleri değişiyor, tatil alışkanlıkları da bunlardan biri. Önceki yıllarda Türkiye içinde kum-deniz-güneş tatili öne çıkardı, son yıllarda kültürel turlar ve yurtdışı paketleri popülerlik kazandı. Tatilin amacının artık sadece dinlenmek olmadığı, yeni yerler görme, yeni şeyler öğrenme olarak görülmeye başlandığı bir dönem yaşıyoruz. Akıllı telefonlarımızda en çok beğeni alan içerikler seyahat içerikleri. İnsanların hayat planlarında seyahat önemli bir yer tutmaya başladı.
Ekonomik zorluklar aslında burada başka bir eğilimi de getirdi. Ekonomi nedeniyle eve, arabaya yatırım yapamayan insanlar yatırımı seyahate yapıyor. Seyahatin aslında evden, arabadan daha çok şey kazandıracağı yönünde bilinç artıyor toplumda. Özellikle pandemiden sonra özgürlüğün değerinin daha iyi anlaşılması, zamanın ne kadar hızlı aktığının daha net anlaşılması gibi nedenlerden ötürü insanlar artık mülke yatırım yapmak yerine seyahate yatırım yapmayı ve yaşadıkları anı daha iyi değerlendirmeyi, gezip görmeyi ve daha çok deneyim sahibi olmayı tercih etmeye başladı.
Tercih edilen destinasyonlar
Bu yaz yurtiçinde en çok tercih edilen destinasyonların başında her zamanki gibi Antalya ve Bodrum otelleri ile Kıbrıs uçaklı paketler başı çekecek. Ege ve Akdeniz kıyılarını içeren kültür turları da hem deniz tatili hem kültürel içerik hem de nispeten makul fiyatlar sunmaları nedeniyle bu sezonun yükselen yıldızı.
Farklı destinasyonlar görmek isteyenler yurtdışı turları tercih ediyor. Balkanlar, İtalya, Fransa ve Yunanistan rotaları öne çıkıyor. Vizesiz olması ve bizim sahil otellerimize benzer imkânlar sunması açısından Mısır (Sharm El Sheikh, Hurghada), Montenegro (Budva), kapıda vize kolaylığı nedeniyle kıyılarımıza yakın olan Yunan Adaları (Midilli, Sakız, Kos, Rodos) deniz ve güneş tatili olmamasına rağmen vizesiz Balkan ülkeleri turları en ilgi gören destinasyonlar. Bunun yanında Kıbrıs otelleri de tatilcilerin gözdesi olmaya devam ediyor.
Obilet CEO
Yiğit Gürocak
Oteller son dakika indirimlerine gidebilir
Son bir yılda döviz kurunun düşük kalmasından ötürü, Türkiye’deki fiyatların döviz karşılığının geçmiş yıllara göre yüksek kalacak olmasının, bu yaz özellikle Batı-Orta Avrupa’dan ülkemize gelen turist yoğunluğunda düşüşe yol açmasını bekliyoruz. Bununla birlikte Rusya, Ukrayna ve Ortadoğu’dan gelen turist yoğunluğunun geçmiş yıllardaki ile benzer şekilde devam edeceğini öngörüyoruz.
Son aylarda fiyat düzeyi en çok artan sektör yeme-içme sektörü. Kamuoyunun da gündeminde olan bu konu nedeniyle, tatilcilerin oda-kahvaltı ve yarım pansiyon hizmet sunan oteller yerine, gelir düzeylerine göre yazlık veya her şey dahil tatillere daha fazla yöneleceklerini düşünüyoruz. Ayrıca otellerin, yabancı turistin olası talep düşüşünden kaynaklı boşlukları yerli turistlerle doldurmak üzere son dakika indirim kampanyaları düzenleyebileceklerini düşünüyoruz.
Araç kiralama sektöründe fiyatlar kış aylarından bu yana oldukça düşük seyrediyor. Yazın gurbetçi ziyaretlerinin yoğunlaşmasıyla oluşacak taleple birlikte kiralık araçlarda talep patlaması olabileceğini ve fiyatların ani şekilde yükselebileceğini tahmin ediyoruz. Bu nedenle ileri tarihli araç kiralamaları şimdiden yapmak tüketicilere büyük avantaj sağlayacaktır.
Bahar aylarına girilirken otobüs biletleriyle uçak biletleri arasındaki fiyat makası bazı rotalarda oldukça daralmıştı. Ancak uçak biletlerinde tavan fiyat izninin yükseltilmesiyle birlikte yurtiçi uçak bileti fiyatları yükselişe geçti ve otobüs bileti fiyatlarıyla aradaki makas açıldı. Öte yandan akaryakıt fiyatlarının, döviz kurunun sabit gitmesi nedeniyle düşük devam etmesi sonucunda otobüs bileti fiyatlarında sezonsal olağan artışlar haricinde ekstra bir yükseliş beklenmiyor. Bu durum, orta-düşük gelir düzeyinde otobüs biletlerine yönelik talebi artırılabilir.
Uçak bileti tarafında ayrıca havayolu firmalarının bagaj, kabin bagajı, koltuk seçimi, yiyecek-içecek ikramı gibi yan hizmetleri büyük ölçüde ücretli hale getirmesi, bütçe dostu seyahat alternatifleri araştıran orta-düşük gelir düzeyindeki yolcuları bu hizmetleri ücretsiz sağlayan otobüs firmalarına yönlendirebilir. Bu bağlamda, otobüs yolculukları için özellikle bu sene Kurban Bayramı ve yaz tatili başlangıç – bitiş tarihlerinde yer bulmak zorlaşabilir.
Son köprü-otoyol zamları bireysel araçla yolculukları daha da maliyetli hale getirdi. Ancak akaryakıt fiyatlarının genel enflasyon düzeyinin aksine sabit kalması nedeniyle özel araçla seyahatlerde geçen yıla göre bir azalış görmeyi beklemiyoruz.
Vize sorunları nedeniyle yurtdışı gezi-tatil olanaklarından birçok vatandaşımız yararlanamayacak gibi görünüyor. Bu durum yurtiçindeki tatil ve kültür amaçlı gezilere olan talebi yükseltecektir. Özellikle Kapadokya, Pamukkale, Doğu Karadeniz, Kars-Şanlıurfa-Mardin gibi destinasyonlara yönelik yerli turist talebinde bu yıl rekor düzeyleri görebiliriz. Öte yandan vize gerekliliği olmayan Bosna-Hersek, Arnavutluk, Karadağ, Tayland, Makedonya, Mısır, Sırbistan ve Kıbrıs gibi yurtdışı destinasyonlarına yönelik talep artışından kaynaklı olarak bu noktalara uçak bileti bulmak zorlaşabilir.