Milli İstihbarat Teşkilatı’nın (MİT), 97’nci kuruluş yılında Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın da katıldığı törenle açılan MİT Müzesi, istihbarat tarihine ışık tutuyor. Müze; Vatan, Gelenek ve Gelecek olmak üzere üç temel kavram üzerine oluşturuldu. Bu kavramlar, müzenin girişindeki dijital kapıda kodlarla temsil edildi. ‘Vatan’ MİT’in temel ilkesini, ‘Gelenek’ teşkilat tarihini, ‘Gelecek’ ise müreffeh bir Türkiye için adanmış çocukları temsil ediyor.
GÖZ, HEDEF, GURUR...
Müzede ‘İz’, ‘Bellek’, ‘Yol’, ‘Göz’, ‘Hedef ‘ve ‘Gurur’ isimli 6 farklı istasyon bulunuyor. Her istasyonda, MİT’in tarihsel derinliklerinden günümüze taşınan bilgi ve belge sergileniyor. Her bir istasyonun duvarında tarihi kişiliklerin, liderlerin, şair, yazar ve ünlü düşünürlerin özlü sözleri yer alıyor. Müzede, istihbarat faaliyetlilerinin nasıl başladığına ilişkin eski belgeler ve yazılar da bulunuyor.
SABUNLA MESAJ
Geçmişe ve yakın tarihe dair önemli istihbarat operasyonlarına ilişkin belge, eşya, fotoğrafların da sergilendiği müzede, geçmiş dönemlerde istihbaratçıların haberleşmek, takip etmek ve izlemek için sık sık kullandığı yöntemler de yer alıyor.
Operasyonlarda sıklıkla kullanılan istihbarat araç ve gereçleri arasında kol saatleri, görüntü alabilmek için robot kravatlar, baskülün içine yerleştirilmiş dinleme cihazı, mendillere ve kart postallara yazılan şifreli mesajlar, ayakkabı topuğu, inşaat tuğlası, sabun ve taşların içine gizlenmiş mesajlar ile güvercinlerin ayağına bağlanan metal plaklara işlenmiş şifreli mesajlar bunlardan sadece birkaçı. Müzede, 1920-1930’lu yıllarda Türk istihbarat gruplarının kullandığı gizlilik dereceli tarihsel belgeler de sergileniyor. Bu belgelerde hilal sembollülerin sayısı ile belgenin gizlilik derecesi belirtiliyor. 1 hilal ‘mahrem’, 2 hilal ‘gayet mahrem’, 3 hilal ise ‘fevkalade mahrem’ anlamına geliyor.
15 TEMMUZ GECESİNDEKİ O AN
- 15 Temmuz darbe girişimi gecesi, Hürriyet gazetesi Ankara Temsilcisi Hande Fırat’ın Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı FaceTime yoluyla CNNTürk yayınına bağladığı tarihi anlar ve Erdoğan’ın millete seslenişi de müzede gösteriliyor.
ERDOĞAN’IN OFİSİNDEKİ BÖCEK...
- Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın başbakanlığı döneminde Keçiören’deki ikametgâhında çoklu bir prize yerleştirilen telsiz vericinin bulunduğu böcek de müzede yer alıyor. FETÖ’cü emniyet mensuplarının koyduğu böcek, MİT tarafından 2011 yılında tespit edildi.
MÜZEDEKİ ÜNLÜLER
HALİDE EDİP
Belgelerden birinde İçişleri Bakanlığı, İstihbarat Teşkilatı’ndan 1935 yılında yazar ve siyasetçi Halide Edip’in izlenmesini istiyor. Dönemin MAH Reisi istenen rapora, “Biz casus takip ediyoruz, Halide Edip olsa olsa rejime karşı olabilir” şeklinde not düşüyor.
NAİM SÜLEYMANOĞLU
Dünyaca ünlü milli halterci Naim Süleymanoğlu Türkiye’ye iltica ettiğinde, bir Bulgar vatandaşının yemek yediği ve antrenman yaptığı yerleri nasıl izlediğine ilişkin belge de müzede sergileniyor.
‘GAZETECİ’ ATATÜRK
- Mustafa Kemal Atatürk’ün istihbarat sahnesinde önemli bir figür olarak rol aldığı dönem de anlatılıyor. Atatürk, 1911 yılında, gönüllü arkadaşlarıyla İtalya işgali altındaki Trablusgarp’a Mısır üzerinden sahte kimlik kullanarak girmiş, bu kimlikte de “Gazeteci Mustafa Şerif” ismini kullanmıştı. Atatürk’ün “Şahsi meselemdir” dediği Hatay’ın anavatana katılmasına istihbaratın da büyük bir katkısı bulunuyor. Fransız Konsolosluğu’nda görev alan bir MİT mensubunun elde ettiği istihbarat raporuna da müzede yer veriliyor.
ÖCALAN’IN KENYA’DA YAKALANMASI...
- PKK terör örgütü elebaşı Abdullah Öcalan’ın Kenya’da olduğu ve sığınmak için Hollanda’ya gideceği bilgisine ulaşan MİT ekipleri, 21 yıl önce filmleri aratmayacak bir operasyon gerçekleştirdi. Öcalan’ı Kenya’dan Türkiye’ye getiren MİT ekibi, operasyonu başarıyla tamamladıktan sonra fotoğraf çektirmek istedi ancak kendilerini çekemeyen isimsiz kahramanlar Kenya’dan gün batımı karesini yakaladı.