Şiddet, ne yazık ki hayatın hemen her alanında sıklıkla karşımıza çıkıyor. Gazetelerde hemen her gün ya katledilmiş bir kadın ya anne ve babasını öldürmüş bir çocuk ya çocuğunu ya da çocuklarını öldürmüş bir baba, hatta akranını öldürmüş 12-14 yaşlarındaki bir çocuk ile ilgili haberlere rastlıyoruz. Tabii, hayvanlara uygulanan şiddetle ilgili haberler de basında yer almayı sürdürüyor.
“Kadın Cinayetlerini Durduracağız” Platformu verilerine göre; 2024 Yılı’ nın ilk 6 ayında erkekler tarafından 205 kadın öldürüldü, 117 kadın şüpheli şekilde ölü bulundu. Geçtiğimiz Haziran ayında ise; 41 kadın cinayeti, 25 şüpheli kadın ölümü gerçekleşti. Bu veri, Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu’ nun şu ana kadar kaydettiği en yüksek kadın cinayeti verisi.
1 Temmuz 2021’de İstanbul Sözleşmesi’ nden çekildiğimizden bu yana geçen 3 yılda İstanbul Sözleşmesi’nin kadınlar için ne kadar hayati olduğu, “Kadın Cinayetlerini Durduracağız” Platformu verileri ile daha da görünür olmuş durumda. İstanbul Sözleşmesi’ nden çekilmemizden bugüne kadar olan süreçte her yılın ilk 6 ayına baktığımızda, kadın cinayeti sayısının arttığını görüyoruz. 2021’in ilk 6 ayında 131, 2022’nin ilk 6 ayında 164, 2023’ün ilk 6 ayında 147, 2024’ün ilk 6 ayında ise 205 kadın öldürüldü.
Yine 2024’ün ilk 6 ayında 16 kadın tedbir kararına rağmen öldürüldü. Tedbir kararlarını uygulamakla yükümlü olup görevini yerine getirmeyenlerin Serpil Erfındık ve Hülya Şellavcı davalarında olduğu gibi yargılanmaları ve tazminat cezaları gibi gerekli yaptırımların uygulanması gerekiyor.
2024’ün ilk altı ayında 117 şüpheli kadın ölümü gerçekleşti. Önceki yıllarda gerçekleşen şüpheli ölümlerin neredeyse hiçbiri aydınlatılmadı. Bu yılın ilk altı ayında ise aydınlatılan şüpheli kadın ölümü oldukça az sayıda. Örneğin, Nisan ayında evinde ölü olarak bulunan Emine Derviş’in evli olduğu erkek tarafından öldürüldüğü bir ay sonra ortaya çıktı. Etkin soruşturmayla şüpheli kadın ölümleri aydınlatılabilirken 117 şüpheli kadın ölümü, sanırım yetkililerin sorumluluk alanına giriyor.
2024’ün ilk 6 ayındaki şüpheli kadın ölümlerinde kadınların %12’si ateşli silahla vurulmuş olarak bulundu. Ateşli silahlarla gerçekleşen ölümlerin bu kadar çok olması, sanırım, kontrolsüz bir şekilde artan bireysel silahlanmanın bir sonucu. Kadınların ölmelerine sebep olan cinayet aleti bu kadar barizken etkin soruşturma yürütülmemesi ve ölümlerin aydınlatılmaması asıl şüpheli olan durummuş gibi görünüyor.
2024’ün ilk yarısında gerçekleşen şüpheli ölümlerin %12’si yüksekten düşme sonucu gerçekleşti. Bunun yanında şüpheli ölümlerde kadınların %64’ünün bedenleri evlerde bulunurken %12’sininki suda veya su kenarında, %9’ununki ise ıssız bir yerde bulundu. Kadınlar kendileri için en güvenli olması gereken yer olan evlerinde öldüler. Failler kaza veya intihar süsü vererek kadınları öldürmeye devam ediyor. Şüpheli ölümler aydınlatılmadıkça, etkin soruşturma yürütülmedikçe failler cesaretleniyor.
2024 yılının ilk 6 ayında öldürülen 205 kadından 65’i boşanmak istediği, barışmayı, evlenmeyi ya da ilişkiyi reddettiği için, yani kendi hayatına dair karar almak istemesi bahanesi ile; 12’si ekonomik sebeplerle; 1’i nefret nedeni ile; 13’ü de diğer bahanelerle öldürüldü. 114’ünün ise hangi bahaneyle öldürüldüğü tespit edilemedi. 114 kadının hangi bahaneyle öldürüldüğünün tespit edilememesinin, kadına yönelik şiddetin ve kadın cinayetlerinin görünmez kılınmasının bir sonucu olduğunu söyleyebiliriz. Kadınların kim tarafından, neden öldürüldüğü tespit edilmedikçe; adil yargılama yapılmayıp şüpheli, sanık ve katiller caydırıcı cezalar almadıkça; önleyici tedbirler uygulanmadıkça şiddet boyut değiştirerek sürmeye devam ediyor.
2024 yılının ilk 6 ayında öldürülen 205 kadının 86’sı evli olduğu erkek, 22’si birlikte olduğu erkek, 20’si eskiden evli olduğu erkek, 19’u babası, 15’i tanıdığı biri, 11’i eskiden birlikte olduğu erkek, 10’u akrabası, 9’u oğlu, 4’ü tanımadığı biri, 3’ü kardeşi tarafından öldürüldü. 5 kadının failinin yakınlığı ise tespit edilememiş bulunuyor. Öldürülen kadınların %51’i evli, %22’si bekârdı. %27’sinin medeni durumları ise tespit edilemedi. Bu kadınların %52! si çocuk sahibi, %2’ si hamile, %10’ u da çocuksuzdu. %36’ lık dilimin ise çocuklu mu çocuksuz mu olduğu ise tespit edilemedi.
Kadınların 117’si evinde, 46’sı sokakta, 7’si arabada, 5’i ıssız bir yerde, 4’ü işyerinde, 4’ü kamusal alanda, 3’ü otelde, 3’ü arazide, 2’si eğlence mekânında, 2’si bunların dışında bir yerde öldürüldü. 12 kadının nerede öldürüldüğü ise tespit edilemedi. Yılın ilk altı ayında katledilen kadınların %59’u ateşli silahlarla, %31’i kesici aletlerle, %5!i boğularak, %1’i darp edilerek, %1’i yakılarak, %1’i de yüksekten atılarak öldürüldü. %2’sini ise nasıl öldürüldükleri tespit edilemedi.
Kadınlarla ilgili olarak Haziran ayında neler yaşandığına gelirsek;
- Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi yönetimi Hipokrat Yemini’ nde yer alan “cinsiyet, cinsel yönelim ve etnik köken” ifadeleri metinden çıkarıldı. Öğrenciler metnin okunması sırasında sessiz kalarak yönetimi protesto etti.
- Ordu Üniversitesi’nde de mezuniyet töreni sırasında Hipokrat Yemini’ ndeki “hastanın cinsel yönelimi” kısmı sansürlendi. Öğrencilerin bu sansürü tanımaması üzerine Dekan Yardımcısı öğrencileri salondan çıkarttırdı.
- Kocaeli’nde bir lise yönetimi, mezuniyet töreninde elbise giyen öğrencileri ‘uygunsuz kıyafet’ bahanesiyle törene almadı. Ankara’da ise bir lisede dans ettiği videoyu sosyal medyada paylaştığı için ahlaksızlıkla suçlanan E., sınıfın penceresinden atlayarak intihar etti.
- Türk Dil Kurumu, dilde eşitlikçi ve şiddetsiz bir söylemin teşviki için cinsiyetçi söylemler içeren deyimleri kullanımdan kaldırdı.
Haziran ayı dava gelişmeleri ise şöyle:
- Boşanmakta olduğu ve hakkında 4 kez suç duyurusunda bulunduğu, uzaklaştırma kararı aldığı erkek tarafından öldürülen Hülya Şellavcı’ nın ölümüyle ilgili açılan manevi tazminat davasında İçişleri Bakanlığı; İdare’ce, yaşam hakkının korunmaması gerekçesiyle kusurlu bulundu.
- Geçtiğimiz yıl boşanma aşamasında olduğu Gülten Ataklı’yı öldüren polis memuru Mürsel Ataklı hakkında görülen davada ‘kasten öldürme’ suçundan müebbet hapsi istenmesine rağmen, gerekçe verilmeden, 24 yıl hapis cezasına çarptırıldı.
- 2023 Haziran ayında kendisinden ayrılmak isteyen Büşra G.’ yi öldüren Erol G. hakkında görülen davada; sanık, “öldürmek için değil yaralamak için ateş ettim” demesi üzerine tahliye edildi.
- Geçtiğimiz yıl birlikte olduğu Anastasia Emelianova’ yı cam parçasıyla öldürdüğü iddiasıyla yargılanan Mohammad Nizar Arnabeh daha önce verdiği ifadesindeki cinayet itirafına rağmen yeterince somut delil olmadığı gerekçesiyle yargılandığı davada beraat etti.
Haziran ayında öldürülen 41 kadının yaşam mücadelesi hikayelerine baktığımızda, aşağıda isimleri bulunan kadınlarla karşılaşıyoruz:
Mersin’de yaşayan 40 yaşındaki Şule Özlem Ural, evinde boğularak öldürülmüş olarak bulundu. Motosikletinde parçalanmış kasayla yakalanan fail Atilla Yeter’in, Şule ile vakit geçirdikten sonra Şule’yi darp edip kasayı aldığını itiraf ettiği öğrenildi.
Ankara’da 23 yaşındaki Esma Şimşek, evli olduğu Hasan Şimşek tarafından, başkasıyla ilişkisi olması bahanesiyle, bıçaklanarak öldürüldü. Fail intihar etti.
Gaziantep’te yaşayan 30 yaşındaki Dibe Cevat, evli olduğu Abdo Cevat tarafından kesici aletle öldürülüp çuvalla çöp konteynerine atıldı.
İstanbul’da 86 yaşındaki Hatice Turan ve oğlu, miras meselesi bahanesiyle diğer oğlu Kenan Turan tarafından ateşli silahla öldürüldü.
İstanbul’da elleri ve kolları bağlı şekilde öldürüldükten sonra sarıldığı halıya 10 kiloluk dambıl bağlandıktan sonra denize atılan 24 yaşındaki Sedef Güler’in Yavuz Güngör tarafından öldürüldüğü tespit edildi.
İzmir’de 45 yaşındaki Nurtaç Köçer, evli olduğu İbrahim Köçer tarafından boğularak öldürüldü. Fail intihar etti.
Aydın’da yaşayan 50 yaşındaki Nursel Türkmen, boşanma aşamasında olduğu Mestan Türkmen tarafından darp edilerek öldürüldü.
Adana’da 2 çocuk annesi, 40 yaşındaki hemşire Saniye Arslan, işe giderken eskiden evli olduğu İhsan Uğurlu tarafından, arabasında ateşli silahla öldürüldü.
Şanlıurfa’da 29 yaşındaki Nur El Süleyman, komşusu Demmam Zerur tarafından altın bileziklerini almak için kesici aletle öldürüldü.
Ankara’da Yakup Koca, boşanma aşamasında olduğu 44 yaşındaki Semiha Koca’yı ve 5 yaşındaki kızları Hilal Nur Koca’yı ateşli silahla öldürdü. Fail daha sonra intihar etti.
Ankara’da yaşayan 30 yaşındaki Lale Polat boşanma aşamasında olduğu M. Polat tarafından sırtından bıçaklanarak öldürüldü. Failin Lale Polat’ı öldürüp daha sonra da kadının eşyalarını sattığı öğrenildi.
Eskişehir’de 1 çocuk annesi 31 yaşındaki Merve Karabaş babası Osman Nuri K. tarafından işe giderken ateşli silahla vurularak öldürüldü. 7 yaşındaki oğlu da kaçarken fail tarafından vurularak öldürüldü.
Kırıkkale’de 80 yaşındaki Gülistan Avcı, komşusu O.T. tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
İstanbul’da yaşayan 23 yaşındaki Gece Yanıker, ismi belirlenemeyen bir erkek tarafından öldürüldü.
Eskişehir’de yaşayan 45 yaşındaki Sibel Çiftçi ve 16 yaşındaki kızı Cemre Gürpınar, Sibel Çiftçi’ nin evli olduğu Gürkan Çiftçi tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü.
Denizli’de yaşayan Meral Tınastepe eskiden evli olduğu Şeref Ç. tarafından pompalı tüfekle yüzünden vurularak öldürüldü. Meral Tınastepe’nin birlikte olduğu Musa Ayaz da fail tarafından öldürüldü.
İzmir’de 15 yaşındaki Hacer Çağla Çetinalp eskiden birlikte olduğu Umut Erhan Y. tarafından 120 kere bıçaklanarak öldürüldü.
Denizli’de yaşayan 24 yaşındaki Büşra A. evli olduğu Umut A. tarafından, Umut A.’nın ilk evliliğinden olan çocuğunun velayetini almak istememesi bahanesiyle, defalarca bıçaklanarak öldürüldü. Fail 4 yaşındaki oğlunu da bıçaklayarak öldürdü.
Mardin’de yaşayan 1 çocuk annesi hemşire Merve Şahin, evli olduğu polis memuru Hasan Şahin tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail daha sonra 3 yaşındaki oğlunu da öldürüp intihar etti.
İzmir’de 62 yaşındaki Aysel Genç, kızı Seher Genç’in birlikte olduğu Davut Y. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail kendisinden ayrılmak isteyen Seher Genç’i de vurarak yaraladı.
Kayseri’de yaşayan Nazlı Aslantaş evli olduğu D.A. tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
Ankara’da 2 çocuk annesi Victoria Vera Blyth, evli olduğu David Thomas Blyth tarafından kıskançlık bahanesiyle ateşli silahla vurularak öldürüldü.
Mersin’de 26 yaşındaki 3 çocuk annesi Seher Aktekin, evli olduğu Bekir Aktekin tarafından pompalı tüfekle vurularak öldürüldü. Failin ‘ruhsatsız silah bulundurmak’ suçundan tutuklu bulunduğu cezaevinden çıktıktan 2 gün sonra cinayeti işlediği öğrenildi.
Kocaeli’ de 23 Ekim 2023 tarihinde babası Nevzat Acar tarafından vurulan Nurseda Acar, 8 ay sonra hayatını kaybetti. Fail olay günü boşanma aşamasında olduğu Nurseda’ nın annesi Züleyha Acar’ın evine geldiğinde, Nurseda’ nın ve abisinin eve girmesine engel olmaları bahanesiyle iki kardeşe de ateş etmişti. Fail, Züleyha’ yı da -polisle konuşurken- öldürmüştü.
İzmir’de yaşayan 31 yaşındaki Fatma Kahraman -aralarında maddi konularda anlaşmazlıklar bulunan- evli olduğu R. Kahraman tarafından ateşli silahla sokakta öldürüldü.
İzmir’de 33 yaşındaki Gülsüm Mertoğlu, boşanma aşamasında olduğu ve birçok suç kaydı bulunan S.M. tarafından bıçaklanarak öldürüldü.
Balıkesir’de 55 yaşındaki Maizer Gökyıldız, evli olduğu Cevri Gökyıldız tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail olayın ardından intihar girişiminde bulundu.
Antalya’da 44 yaşındaki Ayten Çağıran, eskiden evli olduğu Abdulkadir Kocaoğlu tarafından boğazı kesilerek öldürüldü. Failin, Ayten’i öldürmeden önce üç gün boyunca takip ettiği ortaya çıktı. Çeşitli suçlardan kaydı olan fail tutuklandı.
Adana'da 19 yaşındaki Şükran Eba, annesi Leyla Erat babası ve kardeşi, Şükran’ın boşanma aşamasında olduğu Hakim Eba tarafından öldürüldü. Fail olayın ardından yeni doğan bebeği alarak kaçtı, ancak bir süre sonra yakalandı.
Diyarbakır’da 33 yaşındaki bir çocuk annesi Hilal Kar, bir buçuk yıldır ayrı yaşadığı ve dini nikahlı olduğu Mehmet D. tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Daha önce Hilal Kar’ a şiddet uyguladığı için defalarca polise şikayet edilen Mehmet D. hâlâ yakalanamadı.
Gaziantep’te 68 yaşındaki Fatma Mercandağı, evli olduğu Mehmet Emin Mercandağı tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail gözaltına alındı.
Konya’da 42 yaşında 4 çocuk annesi Ümmü Döğer, eskiden birlikte olduğu Arafa Yıldırım tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Uzaklaştırma kararı cinayetten 14 gün önce yenilenmişti. Fail olayın ardından intihar etti.
Antalya’da 9 Ekim 2023 tarihinden bu yana kayıp olan işitme engelli, 24 yaşındaki 1 çocuk annesi Nihal Babayiğit’ i bir süre birlikte olduğu Mehmet Basık’ ın öldürdüğü ortaya çıktı.
Elazığ’da 26 yaşındaki Selen Akpolat, birlikte olduğu Fırat Bulut tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail olayın ardından intihar etti.
Tekirdağ’da 22 yaşındaki Irmak Yaşar babası Şenol Yaşar tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail intihar etti.
Adana’da 29 yaşındaki öğretmen Hatice Çelik evli olduğu ve hakkında uzaklaştırma kararı olan Gökhan Çelik tarafından ateşli silahla vurularak öldürüldü. Fail gözaltına alındı.
Elazığ’da 27 yaşındaki bir çocuk annesi Yüsra Binnaz Çimtay, boşandığı Enes Eyüp Koca tarafından defalarca bıçaklayarak öldürüldü. Fail tutuklandı.
Eskişehir’de 57 yaşındaki Hatice Usalan, eskiden birlikte olduğu Necmettin T. tarafından, ateşli silahla vurularak öldürüldü. Hatice’nin daha önce tedbir kararı aldırdığı öğrenildi. Fail olayın ardından intihar etti.
Katledilen hemcinslerimize Yüce Allah’ ın rahmetini ve yattıkları yerde huzur içinde uyumalarını diliyorum. Yalnız aklıma yatmayan bir şey var: 15 yaşındaki Hacer Çağla Çetinalp eskiden birlikte olduğu Umut Erhan Y. tarafından 120 kere bıçaklanarak öldürülmüş. 15 yaşında bir çocuğun nasıl oluyor da “eskiden beraberlik yaşadığı bir erkek” var olabiliyor? Aileler çocuklarını hiç mi kontrol etmiyorlar?
Buradan kız çocukları olan ailelere sesleniyorum: “Lütfen gözünüz çocuklarınızın üstünde olsun. Çocuğunuzun bütün arkadaşlarını tanıyın. Kendisi üzerinde baskı kurmadan, gidip-geldiği yerleri takip etmeye çalışın. Onlara her zaman sevgiyle yaklaşın ve sakın 18 yaşından önce evlendirmeyin. En önemlisi de hiç kimseyle resmi nikâh, olmaksızın yalnızca dini nikâhla birlikte olmasına izin vermeyin…”
Engellerimizi hissettirmeyecek engelsiz bir yaşam dileği ile…