Bugün, kültürümüzün sarsılmaz bir parçası olan çayın sunumunda tercih ettiğimiz ince belli çay bardağına şöyle bir eğileceğiz.
Kendine özgü yapısıyla sadece bizde değil, dünyada da meraklısı için hatrı sayılır bir ün elde etmiş olan çay bardağının hikayesi ne?
Maalesef ince belli tasarım kimin fikriydi, ilk olarak kim tarafından imal edildi bilinmiyor. Fakat bu bardağın 80-90 yıla yakındır hayatlarımızda olduğunu biliyoruz.
Söz gelimi, Ressam Hoca Ali Rıza'nın eserlerinde kendine yer bulmasına bakarak bunu söylemek mümkün. İnce belli bardak, 20. yüzyılın ilk yıllarında kendini sofralarda göstermeye başlamış olmalı.
Cam bardakların tarihi ise oldukça eski. Fakat fabrikasyon olarak üretilip yaygınlaşması 19. yüzyılın ikinci yarısında yaygınlaşan Sanayi Devrimi sonrasına dayanıyor.
Bırak onları, bizim ince belliden haber ver diyor gibisiniz. Okumaya devam edin. Özellikle batıda günlük kullanım için üretilen ilk cam bardaklar büyük ebatlı ve kulpluydu...
Bu da maliyeti artıran bir özellikti. Bu boyda üretilecek olan bardaklar bizim için ciddi anlamda pahalı olacak ve hanelerde kendine zor yer bulacaktı.
İşte bu çeşit zarif ve küçük tasarıma ilham veren şey, ilk olarak bu çeşit bir ekonomik kaygıydı.
Ama bu elbette ince belli yapıyı açıklamıyor. Onun sebebinin ise şunlar olduğu söylenir. Aslında tamamen incelikli ve bilimseldir.
Soğuk havalarda içi ısıtması için de sık sık tüketilen çay, ince belli yapısı sayesinde parmak uçlarıyla üst tarafından tutulabiliyor, orta kısmı da ele temas edip yakmadan avcu sıcak tutuyordu. Aynı zamanda kavisli yapısıyla içeceğin çabuk soğumasını engelliyordu.
Yani maharet ve inceliğin harman olduğu bir endüstriyel tasarım bu. İnsana değer veren türden...
Bu arada ince belin çıkış noktasına dair bir başka fikir de, milli simgelerimizden biri olan laleden gelir.
Laleler, yapı itibariyle ince bellidir. Bu düşünceye göre çay bardağı da lalelerden ilham alınarak tasarlanmıştır.
Afiyet olsun!
