2024’e günler kala ekonominin geleceği en çok merak edilen konular arasında yerini koruyor. Prof. Dr. Şenol Babuşçu ekonominin geleceğini değerlendirdi. 2024'te kabus gibi bir yıl geliyor, faturayı iliklerimize dek hissedeceğiz...
2023 yılını geride bırakırken en çok merak edilen konular arasında Türkiye’nin ekonomisinin geleceği yer alıyor. Türkiye'nin önde gelen ekonomistlerinden Prof. Dr. Şenol Babuşcu, 2024 yılına dair beklentilerini paylaştı.
Halk TV’den Olcay Aydilek’in Prof. Dr. Şenol Babuşcu ile yaptığı röportajda, Babuşçu ekonominin geleceğini değerlendirdi. 2024’ün, ekonomide özellikle 2021 ve 2022 yıllarının “heterodoks” olarak öne çıkarılan tartışmalı politikalarının ağır faturasını iliklerimize kadar hissedeceğimiz bir yıl olacağını söyleyerek yaşanacak ekonomik zorluklara vurgu yaptı.
Döviz kurları, Merkez Bankası rezervleri ve yabancı sermaye konularında ne söylenebileceği sorusuna Babuşçu söyle yanıt verdi: “Döviz kurları, kontrollü olarak küçük adımlarla artmasına izin veriliyor görünümünde. 2024’te seçimlere kadar bu ortamın devam edeceği düşünülebilir. Seçim sonrası kurlarda tekrar bir hareket olabilir. Merkez Bankası rezervleri, iyileşiyor görünmekle birlikte yapısı çok sağlıklı değil. Üstelik swap hariç rezervler halen ekside... Yine de bir miktar toparlanması olumlu görülmelidir. Yabancı sermaye bütün çabalara rağmen yeterince gelmiyor. Uzun vadeli doğrudan yatırım nitelikli yeni yabancı sermaye, bırakın gelmeyi var olanlar hızlı bir şekilde ülkeden çıkıyor.”
Bütçe konusundaki öngörülerine değinen Babuşçu “Bütçe konusunda 2024 için birkaç önemli nokta bulunuyor. Bunlardan ilki yerel seçimler. Seçim harcamalarının bütçe üzerinde yükünün olacağı açıktır, dileğimiz belirli bir sınırda kalmasıdır. İkincisi bütçenin gelir tarafı ile ilgili yapılacak vergi artışlarıdır. KDV ve ÖTV artışları… Bunlar mutlaka olacaktır ancak düzeyi şu anda tam kestirilememektedir. Artışlar yerel seçim düşünülerek yılbaşında düşük tutulup daha sonra da ikinci kez yapılabilir. Kaldı ki enflasyonun 2024’te de yüksek kalacağını düşünürsek mal ve hizmet fiyatlarındaki artışlar zaten vergi gelirlerini otomatik olarak artıracaktır. Verginin tabana yayılması ile ilgili çalışmalar yapıldığı söylenmekle birlikte bunun ne derece uygulanacağı belirsizdir.” ifadelerini kullandı.
Babuşçu, enflasyonun çözülmesi için öncelikle çözülmesi gereken sorunlara değinerek “Görüntüye göre kamuda herkes halinden memnun ve bunun düzeltilmesini hemen hemen hiç kimse istememekte. Bu halinden memnun olma durumu yeni ekonomi yönetiminde de bulunmakta, konuyla ilgili sadece söylemiş olmak için söyledikleri küçük ifadelerle konu geçiştirilmektedir. Bu konu çözülmediği sürece ne enflasyon kontrol altına alınabilir ne giderek bozulan gelir adaletsizliği düzeltilebilir, ne de devlete olan güven sağlanabilir. Bu konu maalesef geleceğe karamsar bakmamıza neden olan çok kritik birkaç başlıktır.” şeklinde konuştu.
2024 için ekonomideki en büyük sorunun belirsizliğin devam edecek olması olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Babuşçu “Bir açıdan baktığımızda en büyük sorun ve belirsizlik ekonomi yönetiminin kalıcılığı konusudur. Bütün sorunların kökenini oluşturan bu konu önemlidir. Ekonomi yönetimi kalsa bile yapılanlara müdahale edilip edilmeyeceği de sorunun bir parçasıdır. Makro ekonomik değişkenler açısından konuya bakarsak enflasyon yine önceliğimiz olmaya devam edecektir. Olumlu şeyler yapılmakla birlikte eksik yönlerinin kalması ekonomide dengelerin sağlanmasını engelliyor. Enflasyon da bu durumdan en çok etkilenen değişkenlerden biridir. Buna bağlı olarak diğer değişkenler de olumsuz etkilenebilecektir.
İkinci en büyük sorun kamuda harcama çılgınlığıdır. Bu kontrol altına alınmadığı sürece başarı mümkün değildir. Bu çerçevede kamu harcama reformunun yapılması ve hiçbir olumlu tarafı kalmayan Kamu İhale Kanunu’nun uluslararası normlar çerçevesinde yenilenmesi olmazsa olmazdır. Şeffaflık önemli bir sorundur. Yeni ekonomi yönetiminin de üzerinde hiç durmadığı bu sorun çözülmeden güven sağlanması mümkün değildir. Bunlar dışında ekonomiyi birinci derecede etkileyen hukuka olan güven kritiktir. Hem içeride hem de dışarıda kişilerin ekonomiyle ilgili alacakları yatırım ve diğer her türlü kararlarında getiri kadar düzenlemeler ve bu düzenlemelere uyum hep ön planda yer alır. Bu konuda sık sık yaşadığımız kötü örnekler tedirgin olmamıza yol açıyor. 2024’te bu konu önemli bir sorun olarak önümüzde durmaktadır. Sonuçta her şey bir tarafa, işaret ettiğimiz sorunlar ekonomideki bütün kötülüklerin temelini oluşturmaktadır. Aslında bu konular sadece ekonominin değil ülke olarak gelişmişlik ve kurumsallaşmadaki eksikliğimizi yansıtıyor.” dedi.
Babuşçu, ‘Ekonomide eskiye dönüş olacak mı?’ sorusuna şöyle yanıt verdi: “Daha önce belirttiğim gibi “artık olmaz” diyemeyiz. Bu durum yeni ekonomi ekibinin attığı ve bundan sonra atacağı adımların sonuçlarının alınma zamanı ile ilgilidir. Eğer adımlar siyasiler tarafından kabul edilebilecek bir zaman içinde sonuç vermez ise eskiye dönüşle karşılaşabiliriz. Ancak özellikle 2024 yılında yüksek faiz ortamının devam edeceği düşünülürse bu anlamda ortada ciddi bir risk var demektir. Faizler olması gereken zamandan önce indirilmeye başlanırsa 2021-2022 yıllarında yaşadıklarımızı daha büyük boyutta yaşayacağımız da açıktır. Sonuçta bu konu ülkemiz için 2024’ün önemli bir belirsizlik noktasıdır.”