Dünya gözünü Türkiye'nin o mağarasına çevirdi. Derinliklere inildikçe ortaya çıkan gerçeklik herkese hayrete düşürdü. Çift ayağı bulunuyor ve dünyanın başka hiçbir yerinde görünmüyor. İşte dünyayı şaşkına çeviren o keşif…
Bilim insanları dünyaya ışık tutacak önemli bir keşfe imza attı. Mersin'in Anamur ilçesinde yer alan Morca Mağarası'nın derinlerine indikçe inen uzmanlar dünyayı şaşkına çeviren çift ayaklı o canlıyı buldu. “Yangıç” ismi ile bilinen o canlı türünün dünyanın başka hiçbir yerinde olmadığı aktarıldı. Derin ve uzun mağaradaki habitatların henüz keşfedilememiş noktalarını keşfetmek için çalışmalara da devam eden uzmanlar her gün yeni bir gelişme ile dünyayı şaşırtıyor.
Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Su Ürünleri Temel Bilimleri Bölümü İç Sular Biyolojisi Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Murat Özbek ve Isparta Uygulamalı Bilimler Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Gökhan Aydın, çift ayaklılar grubunda yer alan karidesin akrabası olarak bilinen ve halk arasında yangıç ismiyle tanınan canlı türünün bilim dünyasına kazandırılmış bir durum olduğunu aktardı.
Türkiye'nin en derin 3. mağarası olan Morca Mağarası’nın derinliklerine yolculuk yapan Prof. Dr. Özbek, Türkiye'nin mağaralar bakımından oldukça zengin bir coğrafyada olduğunu belirterek 200'den fazla mağara bulunduğunu söyledi. Mağarada bazı dikey mağaralar olduğuna değinen Özbek, su bulunan bu ortamlarda uyum sağlayabilen sucul canlıların bulunabildiğini söyledi.
Mağaralarda bulunan canlıların böcek türü olabileceği gibi sucuğu top böcekleri, yangıçlar ve hatta balıklar gibi farklı türlere de ev sahipliği yapabileceğini ifade edildi. Derin ve uzun mağaralardaki habitatların bilim dünyasında henüz tanımlanmamış canlıları ev sahipliği yapabildiğini ifade eden Özbek, Morca Mağarası’nın Anamur sınırları içinde 2100 metre rakımda yer aldığını aktardı.
Son yıllarda gerçekleştirilen keşifler doğrultusunda mağaranın kendine özgü bir yapıya sahip olduğunun keşfedildiğini söyleyen Özbek, yaklaşık 1260 metre derinde küçük gölcükler barındırdığını aktardı. Türkiye'nin en derin 3. mağarası olarak bilinen Morca Mağarası’nın dünyada da sayılı derin mağaralar arasında yer almaktadır.
Morca Mağarasında gerçekleştirilen keşif hakkındaki önemli detayları paylaşan Prof. Dr. Özbek, “Yerli ve yabancı profesyonel mağara araştırıcıları tarafından incelenen mağaranın en derin yerinde yer alan gölcüklerde yaşayan yangıç bireyleri olduğu görülmüştür. Bireylerden alınan örnekler, kendisi de profesyonel bir mağaracı olan Prof. Dr. Gökhan Aydın tarafından bana iletildi.” dedi
Yapılan incelemeler doğrultusunda ortaya çıkan verilerin yeni bir yangıç türünün keşfine işaret ettiğini belirten Özbek, dünyada yalnızca Morca Mağarası’nda yaşayan canlının Türkiye'ye özgü endemik canlılar sayısında artış sağladığını aktardı. İki araştırmacının ortak çalışmaları kapsamında makalenin ülkenin bilimsel dergilerinden biri olan Turkish Journal of Zoology’de paylaşıldığını söyledi.
Göl ve akarsularda yaşayan akrabalarında gelişmiş gözlerin olduğunu ifade eden Özbek, yeni keşifte böyle bir belirtiye rastlanmadığının altını çizdi. Yeraltı sularında yaşamaya uyum sağlamış canlılarda sık görülen bir özellik olduğunu işaret eden Özbek, canlının gözlerinin adaptasyon sonucu kaybolması için 100.000 yıl geçmesi gerektiğini söyledi. Karanlıkta yaşayan canlıların gözlerinden ziyade kimyasal reseptörlerinin daha gelişmiş olduğu ifade edildi. Özbek, “Bu yaptığımız keşif yeni bir tür tanımlamanın yanında, yeraltı sularında yaşayan canlılar arasında en derinden raporlanmış çalışmalardan biri olması bakımından da önemlidir” dedi.
Dünyadaki biyolojik çeşitliliğin bazı önemli alanlarda olduğunu ifade eden Özbek, bu alanların sıcak noktaları olarak tanımlandığını söyledi. Türkiye'nin Biyolojik çeşitlilik açısından önemli alanlardan 3 tanesinin ortasında yer aldığını ifade eden Özbek, son yıllarda akarsu ve göllerde çok büyük kirlilik sorunlarının olduğuna değindi. Canlıların yaşam alanları için çevre bilincinin önemini işaret eden Özbek, bazı mağaraların turizme açılması ile birlikte ışıklandırma yapıldığını söyledi. Bu durumun orada yaşayan canlılar için olumsuz bir şey olabileceğini ifade eden Özbek, açıklamalarını şu sözlerle sonlandırdığı:
“Bu durum ülkemiz biyoçeşitliliği açısından olumsuzluklara neden olmaktadır çünkü bir mağaraya endemik olan bir canlı türü başka bir mağarada genellikle bulunmaz. Mağara ekosisteminde meydana gelen bu değişimler genellikle türün tamamen yok olmasıyla sonuçlanabilir ki bu hiç istemediğimiz bir durumdur” şeklinde konuştu.