A­r­a­ş­t­ı­r­m­a­y­a­ ­G­ö­r­e­ ­M­a­s­k­e­y­i­ ­Ç­e­n­e­s­i­n­i­n­ ­A­l­t­ı­n­a­ ­T­a­k­a­n­l­a­r­,­ ­Y­a­l­a­n­ ­S­ö­y­l­e­m­e­y­e­ ­D­a­h­a­ ­Y­a­t­k­ı­n­

Geçtiğimiz yılın sonlarında Çin'in Wuhan kentinde ortaya çıkan yeni tip koronavirüs (COVID-19), kısa sürede tüm dünyaya yayılarak pandemi halini aldı. Virüsün yayılmasını yavaşlatmak amacıyla birçok ülkede maske takma zorunluluğu bulunuyor. Bu yönetmeliğe uyulmaması halinde ise vatandaşlara para cezası uygulanıyor.

Uygulanan maske takma zorunluluğundan sonra birçok kişi maskeyi ağız ve burun bölgesini tamamen kapatacak şekilde takarken, bazı kişiler ise para cezasından kurtulmak için maskeyi yalnızca çene kısmında veya boyun bölgesinde takarak sokaklarda dolaşıyor. Bu kişilerin, sokakta olası polisle karşılaşma durumlarında maskeyi hazır durumda beklettikleri düşünülüyor.

Bilim insanları, maskeyi çenesine veya boynuna takanların fırsat verildiğinde, hiç maske takmayanlara kıyasla yalan söyleme olasılığını incelemek için bir saha deneyi yürüttüler. Teoriye göre maskeyi burun altında ya da boyun kısmında kullanan kişiler, herhangi bir polis memuruyla karşılaştıklarında yalan söyleyerek maskelerinin uygun konumundan fark edilmeden aşağı kaydığını iddia edecekler.

Kişilerin maske davranışına göre yalan söyleme oranlarını bir oyun düzenleyerek test eden bilim insanları, maskeyi çenesine veya boynuna, uygun olmayan bir şekilde takan kişilerin yalan söylemeye diğer gruplara kıyasla daha eğilimli olduğunu fark etti. Bununla birlikte yaşın da yalan söylemeyle alakası olduğu, yalan söylemenin yaşla birlikte arttığı ancak cinsiyetin istatiksel olarak önemsiz olduğu anlaşıldı.

Öte yandan çalışma kapsamında maskesini düzgün takanlar ile hiç takmayanların yalan söyleme eğilimlerinde istatistiksel anlamda ciddi bir fark olmadığı ortaya çıktı. Bir başka deyişle maskesini düzgün bir şekilde takmayanların, maskesini düzgün bir şekilde takan ya da hiç takmayan kişilere kıyasla yalan söylemeye daha yatkın olduğu söylenebilir.

İsrail'de COVID-19 salgını sırasında, kapalı alanlarda ve açık havada yürürken maske takmanın zorunlu olduğu dönemde yapılan saha deneyinin sonuçları, ScienceDirect web sitesinde yayımlandı.