Son yılların en çok tartışılan yatırım araçlarından bir tanesi, hiç şüphesiz kripto para birimleri. Üzerinden yıllar geçmiş olmasa da kim olduğu hala tam olarak bilinmeyen Satoshi Nakamoto'nun 31 Ekim 2008'de yayınladığı Bitcoin Whitepaper'ı ile başlayan süreç, bugün 2 trilyon doların üzerinde hacme sahip olan dev bir sektöre dönüştü. 3 Ocak ise kripto para dünyası için çok özel bir gün.
Satoshi Nakamoto, tam 13 yıl önce; 3 Ocak 2009'da ilk Bitcoin blokunu oluşturmuştu. O günlerde madencilik ödülü, tam 50 Bitcoin'di. Yani bugünkü değeri ile 31 milyon 60 bin 565 TL'ye denk geliyordu. Öyle ki muhtemelen Satoshi Nakamoto bile işlerin bu noktaya ulaşacağını düşünmemiş, kesenin ağzını açmıştı. Peki bu 13 yıllık süreçte neler yaşandı? Şimdi sizlere, Bitcoin ile ilgili daha önce duymamış olmanız muhtemel 10 çarpıcı gerçekten bahsedeceğiz. Hazırsanız başlayalım.
Bitcoin, piyasaya ilk sürüldüğünde yalnızca 0,003 dolar karşılığında satın alınabiliyordu. Şimdiki koşullarda bu paranın emaresi bile okunmaz. Hemen basit bir hesap yapalım; eğer 2009 yılında yalnızca 1 dolarlık Bitcoin satın alsaydınız, bugün 15,8 milyon dolar paranız olacaktı. Bu arada; 2009 yılındaki dolar/TL paritesinin 1,5 civarında olduğunu hatırlatalım. Yani bu yatırımın size maliyeti, o yıllarda yalnızca 1,5 lira olurdu...
Not: Bitcoin'in aslında nihai bir ilk fiyatı yok. Kimilerine göre Bitcoin'in ilk fiyatı, borsalara girdiği tarihlere göre olmalı. Kimileriyse Bitcoin'in ilk fiyatını ilk kez kullanıldığını güne göre baz alıyor. Bazı kaynaklara göre ise Bitcoin'in tarihteki ilk değeri, 0,0001 dolar olmalıydı. 1 Bitcoin, 2011 yılında ise tarihinde ilk kez 1 dolar seviyesinden işlem görmüştü.
Satoshi Nakamoto, toplamda 21 milyon adet Bitcoin'in üretilebilmesini sağladı. Şu ana kadar dolaşıma girmiş olan Bitcoin miktarı ise 18,8 milyon adet civarında. Ancak bu Bitcoin'lerin yaklaşık yüzde 20'si, daha şimdiden kaybolmuş durumda. Yanlış duymuyorsunuz, yaklaşık 3,76 milyon adet Bitcoin, bir daha ulaşılamayacak şekilde kayboldu. Bitcoin cüzdan şifrelerini unutan ya da bu şifreleri kimseyle paylaşmadan vefat eden insanlar, zaten sınırlı sayıda üretilebilen Bitcoin'lerin bir bölümünü yok ettiler. Kaybolan Bitcoin'lerin bugünkü değeri 180 milyar dolar civarında...
Bitcoin, kazım zorluğu gittikçe zorlaşan bir kripto para birimi. Yani Bitcoin madenciliği yapmak, her gün biraz daha zorlaşıyor. Şu ana kadar 18,8 milyon adet Bitcoin'in piyasaya sürülmüş olması, bundan sonraki süreçte 2,2 milyon adet daha Bitcoin'in şifresinin çözülebileceği anlamına geliyor. Ancak bu küçük miktarın dolaşıma dahil olması, tam 118 yıl sürecek. Son Bitcoin, 2140 yılında kazılacak ve sonrasında neler olacağını, muhtemelen hiçbirimiz bilemeyeceğiz...
Dünyada Bitcoin'i resmi para birimi olarak kabul eden ilk ülkenin El Salvador olduğu bilinir. Ancak bu bilgi, pek de doğru değil. Öyle ki Avrupa'nın göbeğinde Bitcoin'i resmi para birimi olarak kabul etmiş bir ülke daha var. Bu ülke, Özgür Liberland Cumhuriyeti. Hırvatistan ile Sırbistan arasında yer alan ancak pek çok ülkenin resmen tanımadığı Özgür Liberland Cumhuriyeti, Bitcoin'i yıllardır kullanıyor. Yalnızca 7 kilometrekarelik alanda kurulu olan ülke, tartışmalı yapısı nedeniyle pek kimse tarafından da bilinmiyor.
Bitcoin madenciliği, dünyanın her yerine yayılmış durumda. Bu da devasa bir bilgi işlem gücü anlamına geliyor. Buradaki dikkat çeken husus şu. Öyle ki Bitcoin ağına hizmet veren cihazların toplam bilgi işlem gücüne ulaşabilecek hiçbir güç yok. Dünyanın en güçlü 500 süper bilgisayarını alıp birleştirdiğinizi düşünün. Bitcoin ağının toplam bilgi işlem gücü, bu süper bilgisayarların toplam bilgi işlem gücünden 7468 kat daha fazla. Bu bilgi, Bitcoin'in dünya genelinde ne kadar önemsendiğinin açık bir göstergesi.
Net olmamakla birlikte Bitcoin için harcanan elektrik, 2020 yılında 305.4 tWh'nin üzerine çıktı. Türkiye'nin 2020'deki elektrik tüketim miktarı ise 290 milyar 856 milyon kWh olarak kayıtlara geçmişti. Bitcoin hiç olmasaydı, belki de bu elektrik tüketimi de olmaz ve dünyamız, bugün bulunduğu yerden çok daha farklı bir noktada olabilirdi...
Bitcoin, genelde B ile başlayarak yazılır. Ancak bu bir hatadır. Satoshi Nakamoto, Bitcoin'i kodlarken "Bitcoin" tabirini işlemlere ait kayıtların tutulduğu dijital defter, "bitcoin" tabirini ise kripto para birimi olarak lanse etmiştir.
Bitcoin'in anonim bir yapısı var. Bu da cüzdan sahiplerinin kim olduğunun bilinmesini imkansız hale getiriyor. Ancak Bitcoin cüzdanlarında ne kadarlık yatırım olduğu görülebiliyor. İstatistiklere baktığımızda, 100 bin civarı cüzdanda en az 1 milyon dolarlık Bitcoin olduğunu görebiliyoruz. Bu da 100 bin kişinin Bitcoin sayesinde dolar milyoneri haline geldiği anlamına geliyor.
Bitcoin, geleneksel finans sistemi için büyük bir risk. Bu yüzden de hükümetlere göre yasaklanması gerekiyor. Ancak bunun bir yolu gerçekten yok. Her ne kadar bazı ülkelerde yasaklamaya yönelik yasalar olsa da Bitcoin ekosistemini engellemenin tek yolu, interneti tamamen yok etmek. Bu da yapılamayacağı için, Bitcoin'in hiçbir zaman yasaklanamayacağını rahatlıkla dile getirebiliriz.
Bitcoin, Türkiye'de birkaç yıldır çok popüler. Ancak işin doğrusu, Bitcoin'in yıllardır Türkiye'de olduğu. 2013 yılında kurulan BtcTurk isimli borsa, ilk satış işlemini 1 Temmuz 2013 tarihinde gerçekleştirdi. 1 Bitcoin, o tarihte 90 dolar civarında ediyordu. Dolar/TL paritesi ise o dönemlerde 1,90 seviyesindeydi. Yani 171 TL'ye 1 Bitcoin satın alabilir, bugün yüz binlerce TL'lik bir yatırımın kapısını aralamış olabilirdiniz...