Türkiye’de son yıllarda kredi bağımsız hayat sigortalarına ilgi artarken, Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) benzer biçimde bireylerin yatırım yapacakları fonları kendi tercihlerine göre seçebilecekleri ‘Yatırım Fonlu Hayat Sigortaları’ da kapıda.
ALP SÜER/SİGORTAMEDYA ÖZEL
Türkiye’de özellikle Birikimli Hayat Sigortaları (BHS) ile ilgili geçmişteki olumsuz deneyimlerin ardından, 2000’li yılların ilk yarısında Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) başlaması ile biraz geri planda kalan hayat sigortacılığı yeniden 2’nci baharını yaşamaya hazırlanıyor. Kredi bağlantılı hayat sigortalarının sektördeki ağırlığının devam etmesine karşın, son yıllarda prim iadeli hayat, BHS, eğitim sigortası vb. kredi bağımsız ürünlere de ilgi artmaya başladı. Geçtiğimiz ay, Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB), Birlik Başkanı Uğur Gülen ev sahipliğindeki basın toplantısına katıldım. 5 Haziran’da İstanbul-Palladium Tower’da gerçekleşen toplantıda korkulan (trafik kabusu) olmadı; bu kez toplantıya ‘trafik’ değil ‘hayat’ ve BES damgasını vurdu. Hatta, TSB’nin hayat ve emeklilik şirketlerinden temsilcileri olan Başkan Yardımcısı Taylan Türkölmez ve Yönetim Kurulu Üyesi Erol Öztürkoğlu, toplantıda önümüzdeki dönemde bireylerin ‘Yatırım Fonlu Hayat Sigortaları’ ile tanışacaklarının da müjdesini verdi. Bireyler söz konusu ürünlerle, Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) benzer şekilde kendi tercihlerine göre fonlarını seçip, yatırım yapabilecek. TSB ve Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SEDDK) yatırım fonlu hayat sigortalarının hayata geçmesi için çalışmaları sürüyor.
BHS’ye alternatif olacak
Yatırım fonlu hayat sigortaları, ülkemizde hayat sigortacılığının en eski ürünlerinden BHS’ye de önemli bir alternatif oluşturacak. Yatırım fonlu hayat sigortaları ile BHS arasında da önemli farklılıklar var. BHS, risk (vefat) teminatı ile birlikte birikim sağlamak amacıyla düzenleniyor ve sigortalıya ‘teknik faiz’ oranında getiri garantisi veriyor. Bununla birlikte sigortalıların ödedikleri primler, (riske karşılık, bir bölümü ayrıldıktan sonra) sigorta şirketinin kendi seçtiği finansal varlıklarda değerlendiriliyor ve sigortalılara kâr payı ödeniyor. Yatırım fonlu hayat sigortalarında ise BHS’den farklı olarak, yatırım yapılacak fonları ve finansal varlıkları sigorta şirketi değil, BES’te olduğu gibi sigortalının kendisi seçiyor; bunların getirisinden yararlanıyor. Yatırım fonlu hayat sigortaları BES ile benzerlik gösterse de BES’in uzun vadeli bir tasarruf-yatırım sistemi olduğu unutulmamalı. BES, hayat sigortalarında olduğu gibi katılımcılara vefat teminatı sunmuyor. Ayrıca, BES’e dahil olanlar yüzde 30 devlet katkısından yararlanıyor. Hayat sigortalarında ise sigortalıya vergi teşviki sunuluyor.
İsteyen vefat teminatı alıyor
Yatırım fonlu hayat sigortaları aynı zamanda esnek bir ürün. Ürünler, bireylerin tercihine göre vefat teminatlı ya da vefat teminatsız şekilde sunulabiliyor. Dileyen sigortalı vefat teminatlı ürünleri alıyor. Vefat teminatı almadığında da ürün bir anlamda ‘yatırım sigortası’ olarak değerlendiriliyor. Ayrıca, yatırım fonlu hayat sigortalarının, son yılların gözde hayat sigortası ürünlerinden eğitim, kritik hastalıklar sigortası vb. ürünlerle birleştirilerek de satılabileceği kaydediliyor.
Acenteler için de kazanç kapısı
Yatırım fonlu hayat sigortaları, aynı zamanda hayat sigortası ürünleri satan acenteler için de yeni kazanç kapısı olacak. Bununla birlikte söz konusu ürünler oldukça kompleks; satılabilmesi için bireylere de iyi anlatılması gerekiyor. Bu nedenle acentelerin yeni hayat sigortası ürünleri konusunda eğitim almaları, ürünlere talep yaratılması açısından büyük önem taşıyor.
Allianz Türkiye Hayat ve Emeklilik Şirketleri Genel Müdürü Taylan Türkölmez: Kredi bağlantısız hayat sigortasında büyüme hızlanacak
Allianz Türkiye Hayat ve Emeklilik Şirketleri Genel Müdürü ve TSB Başkan Yardımcısı Taylan Türkölmez, TSB’nin 5 Haziran’da gerçekleşen basın toplantısında, “Hayat sigortalarında önemli bir sıçramanın eşiğinde olabiliriz” dedi. Kredi bağlantısız hayat sigortalarında son 3-5 yıldır hayat ve emeklilik şirketlerinin ürün dizayn etme, piyasaya ürün sunma ve bu alanda büyüme iştahlarının gözlendiğini vurgulayan Türkölmez, toplumun da bu ürünlere teveccühü olduğunu söyledi. Yüksek faiz ortamının, TL bazlı kredi bağlantısız hayat sigortalarının da piyasada var olmasını sağlayacağını ifade eden Türkölmez, “Yatırım fonlu hayat sigortaları konusunda SEDDK ile görüşüyoruz. İlgili mevzuat yayımlandığında yatırım fonlu hayat sigortaları ile birlikte TL bazlı kredi bağlantısız ürünlerde büyüme hızlanacak ve kredi bağlantısız hayat sigortaları piyasada daha fazla pay alacak” dedi.
HDI Fibaemeklilik Genel Müdürü Erol Öztürkoğlu: Yatırım fonlu hayat, farklı ürünlerle birlikte de sunulabilir
Yatırım fonlu hayat sigortalarının, Birikimli Hayat Sigortası’na (BHS) önemli bir alternatif oluşturacağını ve sigortalılar açısından önemli bir yenilik sunacağını belirten HDI Fibaemeklilik Genel Müdürü Erol Öztürkoğlu, “Bununla birlikte sigortalılardan topladığımız primlerin sigortalıların kendi tercihleri doğrultusunda yatırım fonlarında değerlendirilebilmesi için SEDDK’nın bu konuda mevzuat yayımlaması gerekli. Bu ürünlerde fon çeşitliliği ve fon adet sınırlamaları ancak mevzuatla birlikte belli olacak” diyor. Öztürkoğlu, BHS ile yatırım fonlu hayat sigortaları arasındaki farkı şu şekilde açıklıyor: “Birikimli hayat sigortalarında sigorta şirketleri, sigortalılardan tahsil ettiği primleri, kendisinin (sigorta şirketinin) seçmiş olduğu varlıklara yönlendiriyor. Ancak, bu konuda sınırlamalar var. Bu sınırlamalar doğrultusunda yatırımlarını yapıp, elde ettiği gelirin bir kısmını kâr payı olarak sigortalı ile paylaşıyor. Yatırım fonlu hayat sigortalarında ise Bireysel Emeklilik Sistemi’ne benzer şekilde sigortalılar yatırım yapacağı fonları kendisi seçiyor; bunların getirisinden yararlanıyor.” Öztürkoğlu, yatrırım fonlu hayat sigortalarının müşteri tercihine göre vefat teminatlı ya da vefat teminatı olmayan (yatırım sigortası) şeklinde ya da eğitim, kritik hastalıklar sigortası vb. diğer hayat sigortası ürünleri ile birleştirilerek sunulabileceğini söylüyor.
SAB Başkanı Ayhan Çalık: Yeni hayat ürünlerinde acentelerin eğitim alması şart
Yatırım fonlu hayat sigortalarının sigortalılar için olduğu kadar acenteler için de önemli ürün/ürünler olacağını vurgulayan Sigorta Acenteleri Derneği (SAB) Başkanı Ayhan Çalık, şunları söylüyor: “Sigorta marketinin rafına konulacak her yeni ürün, sektörde rekabeti artırır, acentelerin gelirlerini artırır; sigortalılık oranının artmasına da katkıda bulunur. Bununla birlikte yatırım fonlu hayat sigortaları gibi kompleks hayat sigortası ürünlerinin, sigortalılara iyi anlatılması için acentelerin bu alanda eğitim almaları gerekli. Bu ürünleri almak isteyen bireylerin de sigorta ve finansal okuryazarlıklarını geliştirmeleri gerekiyor” dedi.
Kredi bağımsız hayat ürünlerine ilgi artıyor
Tüketicilerin son yıllarda kritik hastalıklar, prim iadeli hayat, Birikimli Hayat Sigortası (BHS) ve eğitim gibi kredi bağımsız hayat sigortası ürünlerine ilgisinde artış yaşanıyor. Söz konusu ürünler, bireyler ve aileleri için yaşam evrelerinin her anına ilişkin koruma ve teminat sağlıyor. Pandeminin ardından geçtiğimiz yıl 6 Şubat’ta yaşadığımız ve tüm ülkeyi yasa boğan deprem felaketinin ardından sigorta farkındalığındaki artış, söz konusu ürünlere ilgiyi daha da artırdı. Bazı hayat/emeklilik şirketlerinde toplam prim üretimi içinde bağımsız ürünlerin payı artsa da sektör ortalamasının düşük olduğu, ideal oranın da yüzde 50 olduğu (bağımsız ürünlerin payı) dikkate alındığında sektörde daha gidilecek çok yol var.
Hayat sigortası ürünleri çok çeşitli
Yıllık Hayat: Sigortalının belirlenen sigorta süresi içinde (sigorta süresi 1 yıl) vefatı durumunda, lehtar(lar)ına başlangıçta belirlenen teminat tutarını ödüyor. Vefat teminatının yanı sıra iş göremezlik, tehlikeli hastalık vb. riskler için de teminat verilebiliyor.
Uzun Süreli Hayat: Sigortalının belirlenen sigorta süresi içinde (sigorta süresi 1 yıldan fazla) vefatı durumunda, lehtar(lar)ına başlangıçta belirlenen teminat tutarını ödüyor. Vefat teminatının yanı sıra iş göremezlik, tehlikeli hastalık vb. riskler için de teminat verilebiliyor.
Prim İadeli Hayat Sigortası: Sigorta süresi sonunda risk gerçekleşmemişse primler sigortalıya döviz cinsinden geri ödeniyor.
Birikimli Hayat Sigortası: Risk teminatı ile birlikte birikim sağlamak amacıyla düzenleniyor ve teknik faiz oranında getiri garantisi veriyor.
Kritik (Tehlikeli) Hastalıklar Sigortası: Kanser, kalp krizi, multipl skleroz, felç vb. tehlikeli hastalıklara karşı sigortalıya güvence sağlıyor.
Eğitim Sigortası: Çocuk sahibi bir bireyin, vefat ve sakatlık gibi hayati risklerini teminat altına alıyor ve çocuklarının eğitimine aynı şartlarla devam edebilmesini sağlıyor.
Hayat’ın 2024’te büyüme hızı yavaşladı
Yıl Hayat dışı (%) Hayat (%) Genel (%)
2019 21,2 64,1 26,6
2020 17,7 27,0 19,3
2021 28,5 22,8 27,5
2022 133,1 74,1 123,2
2023 110,3 83,7 106,8
2024* 87,4 73,2 85,7
*Ocak-Mayıs.
Kaynak: TSB.